ti bayad; ket no dadduma, no adda dakkel a paKarmgguranna,
ta masapulna dagiti tultulong a nailangitan, ket awan masarakanna nga uray la no maysa a nalabaga a kandela ti insik, iso
tay kumamang kadagiti sasanto ken sasanta a kaay-ayuna a pagkarkararagan, a inna ida pagkarian kadagiti ado a banbanag tapno mapilit ket mauyutanna ida id kinaimbag ti tarigagayna.
Ngem ti adadda a pagkarkarian ken pagtungtungpalanna iti kanna, iso ti Birjen de Antipolo, Nuestra Seniora de la Paz y Buenbiaje, ngamin ta kadagiti sabsabali a sasanto a babassit, ni Kapitan
Tiago saan nnay a managtungpal ket dina unay ida ipirpirit;
no dadduma, no nagun-udna ti kayat nan, dina ida malagipen,
pudno met ket di a saanna ida a sublian a ringgurenen, no adda
wayana: ni Kapitan Tiago ammuna nga aduda dagiti sasanto
iti kalendario nga awan ngata ti aramidda sadi langit. Maysa
pay, kunana a ti Birjen de Antipolo adadda ti pannakabalin ken
bilegna, ngem amin dagiti sabsabali a Birjen uray adda sarukodda a pirak, wenno adda inubbada a Ninio Jesus a siuuyos wenno
sia-aruat, wenno adda karmen, kuentas wenno sintasda; toy, nalabit, gapo iti damag a ti Birjen de Antipolo, maysa a Seniora a
naiget unay, naannad unay iti naganna, kabusor ti pagala iti
ladawan, kas kuna ti sakristan mayor sadi Antipolo, ket no kan
makaunget, ngumisit a kas la ballatinaw, ken gapo pay ta dagiti
sabsabali a Birjen, nalulukneng ti panagpuspusoda, naas-asi
da: paggaammon nga addada tattao nga adadda a kaykayatda ti ari nga awan annurutenna no di la ti kayatna,
ngem ti addaan iti annuruten, kas mabalin a paneknekan da Luis
XIV ken Luis XVI, da Felipe II ken Amadeo I. Daytoy, iso
pay ngata ti gapona nga iti agdindinamag a simbaanna, makita
dagiti i-insik, a di pay nagbuinag, a magna a sipaparintumeng,
ket addada pay kakastila, isuna la a di maawatan no ania ti gapo
na a dagiti kukura sadiay aglibas nga agtalaw ket pakikuykuyugda ti pirak ken ti nakakigkigtot a Ladawan, sadi Amerika, ket
sadiay inda makiasawa.
Daydiay ruangan ti kadaklan (salas), a nalingdan iti dalingding a supla (seda), iso ti serkan nga agturong iti maysa a bassit a kapilia wenno paglualuan, a saan a mabalin nga awan iti amin a balay a pilipino: iso ti yan dagiti didios ti balay (dioses lares) ni Kapitan Tiago, ket dagiti didios kunami, ta toy a baknang adadda ti pammati na iti kinaado dagiti didios (politeismo} ngem iti kina-37-
