Ing matwang tenyente tinahimik ne naman sinaguli. “Mikatagun kanita ating metung a kastilang mitabi king panga-sunclalus na pauli ning kabutangan at
kabwangisa’na. At anti ning ing kastilang yan sukat
ya namang magkabyayan at anti ning e ya malyaring
manintunan anti mong talapagobra a maging kaumisan
kekami, e ku balu nung kenu ya migparalan megawa
yang talapaningil bwis karing saken. Iting kalulu e ya
megaral bitasa at iti malagwa rang apagumasdan ding
indyu. Karela metung yang makapagmulalang kastila
a e byasang masa at sumulat. Ding sabla pagsisti re
at ing asisingil na king bwis babalik na king mangalare nang timan. Balu nang gagawan deng pikaylan at
uli niti lalu yang meging marok at mabangis a panugali. Sasaryan dang babye makabaligtad kaya itang
makasulat; magkanwari yang masa at magpirma ya
ketang lugal a alang sulat. Gulisgulis mu ing sulat na
at ita ya na ing pirma na. Ding indyu mamayad la
dapot tutukswan de. Yakmul na naman ing sukal nang
lub dapot sisingil na rin, at king sakit na lub a iti ala
neng gagalangan ninu man inya ikwa rang mipagkasyas amanu misan ning pengari mu.
Misan, king metung a tindahan, binye re kaya ing metung a kasulatan at pibalabaligtad ne bane sanang ayntindyan. Ing metung a anak a magaral a menakit kaya sininyala'no ring kayabe na at saka ne tuturu. Daramdama’na ing ayli ra at akakit nang makalarawan ing biru ra king lupa ring makarungut. Inyang e ne mekapibata melikid ya’t penagal no ring anak a memulayi at kabang pupulayi la gugulisak da ing ba, be, bi, bo, bu. Binulag ne ning mwa na at anti ning e no atagal, besibas no king tukud na at asugat ne buntuk ing metung at miragsa ya. Lepita'ne at pemaldak at metung man karing makatagun a manuksu alang mika sikanan lub mamilatan. King e masanting a pamikatagun, lalabas ne man ing pengari mu. Kabud ikit na iti mikasbu ya, milai yang palapit king talapaningil, tela'ne takde at sebyanan. Ing talapaningil a bubusuk pa lupa king pali na buntuk, tinas ne ing takde na dapot e ne dininan panaun ning pengari mu at king sikan a katutubu na ning palipi ra ding vascongados . . . ding aliwa ngara timbuk ne, ding aliwa naman ngara tinulak nya mu, dapot ing kastila melyu ya at miragsa. Mitagnan ya buntuk king metung a batu. I’Don Rafael
