Page:E-Mu-Ku-Tagkilan-Noli-Me-Tamgere-ni-Jose-Rizal.pdf/393

This page has been validated.


"Dirinan yu kung pamikunut, Elias, ngening dandaman da kong magsalitang makanyan. Malyari kung isipan ing atin kong katuliran nung é mu sa ing atin kung sariling kapaniwalan. Dapot isipan ye ing metung a bage — é ko manandaman pablasang é ra ko yabe at lalon da kong metung a kapasubalyan — Ion yu nung ninu ring manyawad king kapanumanan a yan ! Halus ding sabla krimina’la o taung ume nang maging kriminal!”

"Krimina’la d paintungul maging kriminal, dapot, baket makanyan la? Pauli ning sinintang da ring makyupaya ing katahimikan da reti, leko ro tula, sigtan da ing lalung mal dang lugud, at inyang manyawad lang pamagmasakit king hustisya, ikit dang iti malyari ra mung apanaya karing karelang sarili. Dapot magkamali kayu, ginu, nung ukulan yung ding kriminal ila mung manyawad king kapanumanan. Munta ko karing sibabalen, karing pibalebale; pakirandaman yu ing dalung ding myayaliwang sapni at akilala yu king ding dewakan a lalarina’ning gwardya sibil kapante ra la mu, nung e la man ditak, karing alang tugut nang ipasari. Isipan ta wari kaniti king krimina’la ngan ding memalen? Nung makanyan, baket panlwalu la reti karing aliwa? Baket e la pa sintangan ngan ding sabla?

"Ating kamalyan keting e ku asasalakayan ngeni, metung a kamalyan king tangkang sisira'na ning palakad, uling karin Espanya, king Indung Balen, iting tapuk ning gwardya sibil makasuyu yang mayap."

"E ku pagmulalan: mekad karin mayap ya pangapalakad, ding tau na mayap la pangapili. Mekad uli na naman ning kaylanga'ne iti ning Espanya, dapot é keti Pilipinas. Ding kekatamung panugali, ing kekatamung pamibyebye, a dati rang sasambitlan potang buri ra katang pagkaytan king kekatang katuliran, kakalingwan dong lubus potang ating bage buri rang ipilit patanggap kekatamu. At sabyan yu kaku, ginu, baket ding aliwang bansa, a pauli ning kalapit da Espanya, dapat lang kalupa na pamangaylangan maygit kesa king Pilipinas ? Malyaring king uli na niting pamiyaliwa, detang bansa é la binang dakal a kapanakawanan a malilyari karing karelang saken, é binang dakal a kagulwan, é binang dakal a pamakamate karing mangaragul dang tau at é binang dakal a pamanyaksak pataram karing mangaragul dang buntuk-balen?

— 383 —