Page:El-Filibusterismo-Say-Isusungpad-Uley-Tungtong-Ya-Pilipino-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/128

This page has been validated.


116
SAY ISUSUNGPAD ULEY


onaarap irad Intramuros5 ya onlad nandurumaan a kolijion panaaralan da. Wala ray akapantalon tan akaamerikana, masigsiglat so akar da, sankaawit daray liblibro tan kuaderno, ya nengneng day nagugulo ta nonunoten da lági leksion da tan saray isulat daran komposision; sikarayay manaaral ed Ateneo. Saray manaaral ed Letran a tatawagen iray letranistas', mainomay iran ibiig ta amin da lawari akakawes iray barong tagalog, mas dakel ira tan mas daiset iray sankabitbit dan libro. Saray manaaral ed Universidad na Santo Tomás mas mapineng so panangawes da, matantan so panangakar da, tan inbis a libro, say awit da bastón. Saray tubonbalo diad Pilipinas a manaaral aliwa ran masayaksak tan galawgaw; nengneng day nagúguloy nunot da; no nengnengnengen ira nayarin nibagan anggapoy ilalo rad panaaral da, ni arapen dan magayaga. Anggaman ni saletsalet iran makaayap na matá so ulop daray katayatdang a mamarikit a manaaral ed Escuela Municipal,6 a kawes daray nanduruman kolor, walay lason inanágan ya insalampay ed abalá ra, sankabitbit daray libro, tan tomtumboken iray igaganggan daran bibii, anggapo lawari narengel ya onelek, anggapoy narengel a mansusulunan, anggapoy mantatareren, tan anggapo met iray salsalitan makapalek; no bilang ta wala ray mansusutilan saray ugugaw nin lalakí ya mankokulkol tan mantotulot nira ingen no arum. Saramay babalolakí la, mabinbinta ra, mareereen ira tan ambelabelat so nengneng dan singa saray estudiante ed Alemania.

Totuntonen nen Plácido so dalan a tatawagey Pasiaran nen Magallanes ya ontubong ed gesang pintó ya nen saman na Santo Domingo, nen bengatbengat tinapok dad abalá tan biglan pinmigar a mauges so uló to.

"Antoy bilay, Penitente, antoy bilay, Penitente!"

Si kaklasíyan to manayan Juanito Pelaez, a maalay linawad saray profesor da, tan napapalabiay panangaro da ra nia, balolakin sankapilyoan a kanenengneng toy singa manusutil a lanang, tan imis toy makapasiudot. Anak yay sakey a mestisoy kastila, komersianten mayaman ed sakey ed saray distri toy Ibale, ya insapsapon toy amin a likeliket to tan ilalo tod


____________________

5 Sikatoyay gendat a siudad na Manila. Tinawag na onia manlapod niliktob na atagey tan makapal a padir. Wala ed nikawigin gilig na ilog a Pasig.

6 Orangan ya enletneg na municipioy Manila nen taon a 1864. . . Sayan aralan aasikasoen dad saman a panaon na mamadre ya tatawagey Sisters of Charity.