Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/301

This page has been proofread.


285
ANG PRAYLE UG ANG PILIPINHON

Kagamhanan ug ang kontratista magsabut kun magkomboya, aron sa salapi nga madawat niini matag usa ka kriminal, magtunga sila ug ang Kagamhanan?

Si Pari Fernandez nagpamahit sa ngabil.

— Mapait kaayo kanang mga sultiha, miingon siya, ug ikaw milapas sa atong gikasabutan.

— Dili, Pari Fernandez, nagpadayon ako sa pagsulti mahitungod sa kahimtang sa mga tinon-an. Ang mga prayli, ug dili ako moingon nga kamo, kay ikaw wala nako iapil sa kadaghanan, ang mga prayli sa tanang kaponongan nangahimo nga mamamakyaw sa paghatag kanamo sa kinaadman, ug gibandilyo nila kini, sa walay pupanagana, nga dili maayo nga kami makakat-on kay unya mobulag sa Espanya! Kini sama da sa dili pagpakaon sa isa ka binilanggo aron mahimo siyang buotan ug makagula sa bilanggoan! Ang kagawasan alang sa tawo sama sa kinaadman alang sa salabutan, ug ang dili pagsugot sa mga prayli nga kami makakat-on maoy sinugdan sa among pagmahay!

— Ang kinaadman ihatag lamang sa angayan kaniya!, mitubag sa magahing paningog si Pari Fernandez; kon siya ihatag sa mga tawo nga walay karakter ug walay kaugdang, maoy pagbuling sa iyang kaputli!

— Ug ngano man nga adunay mga tawo nga walay karakter ug walay kaugdang?

— Ang dominiko mipakibo sa iyang abaga.

— Mga depekto nga masuso sa mga inahan, nga mahanggaP sa mga panimalay ... ambut, wala ako mahibalo!

— Dili kana mao, Pari Fernandez, mitubag nga mainggitcn ang batan-on; ikaw wala motugkad ning butanga, ikaw wala modungaw sa bung-aw aron dili nimo makita sa ilalum ang anino sa imong mga kaigsoonan! Kon unsa kami, kamo maoy naghimo kanamo. Usa ka lungsod nga giulipon, gihimong ma-ot; kadtong dili tug-anan sa tinuod, gitagaan sa bakak; ang mga maluibon manganak ug mga ulipon. Walay maayong pamatasan, matud pa nimo; tugutan ta, bisan ang mga hitabo naghimakak kanimo, kay dinhi wala man mahitabo ang mga kalapasan nga nahitabo sa ubang mga lung­ sod nga gibutaan sa ilang pangandak sa gabatog putling batasan. Apan, dili kita magsusi kon unsay makahimo sa kinaiya