286
sa tawo kay kini bunga man sa pamatasan nga iyang hikitonan, uyunan ko ikaw nga kami daghan ug mga apan. Kinsa may tagsala niana? Kamo, nga sulod sa kapin sa tulo ka gatus ka tuig nga nag-agak kanamo, kun kami ba nga igo lamang sa pagsugot? Kon human sa tulo ka gatus ug tunga ka tuig, ang magsisilsil mao ra gayuy nahimo ang usa ka kahoy, tingali ug hilabihan da ka kuwanggol!
— Kon dautan ba hinoon ang kahoy nga iyang gisilsilan!
— Labing kuwanggol hinoon, kay bisan nahibalo na siya nga dautang ang kahoy, nagpadayon pa gayud siya sa iyang buhat ug nag-usik sa iyang panahon... Ug dili lamang kay ku wanggol da, kon dili tikasan ug kawatan pa, kay misupak pa gayud siya nga laing magsisilsil moilis kaniya ug mosulay kon duna ba siyay mahimo! Mga kasinang dautan sa kaburong!
Ang tubag mahait kaayo, ug si Pari Fernandez nagapus. Mitutok siya kang Isagani ug gipakaingon niya nga kini daku da kaayo ug dili madaug, ug mao pa kadtoy higayon sa iyang kinabuhi nga nakatoo siya nga dag-on siya sa usa lamang ka tinon-an. Nagbasol siya nga mihagit sa paglantugi, apan wala nay panahon sa pagbasul. Sa iyang kahimtang, ug sa atubangan sa usa ka kaaway nga kahadlokan, nangitag usa ka maayong taming ug mipasangil sa Kagamhanan.
— Kamo nagpasangil kanamo sa tanang sayop, kay mao ra may inyong nakita nga naa sa dool, mitubag siya sa paningog nga mabugnaw; dayag na lamang, ug ako dili mahibulong niana. Ang tawo maglagot gayud sa sundalo kun aguwasil nga modakop kaniya, ug dili sa maghuhukom nga maoy nagsugo. Kamo ug kami nagsayaw lamang sa usa ka musika; kon tungod sa honi sakwaton ninyo ang inyong tiil dungan sa amo, ang honi maoy tagsala niana. Nagtoo ba kamo nga ang mga prayli walay mga tanlag ug wala naninguha sa kaayuhan? Nagtoo kamo nga kami wala maghunahuna kaninyo, nga wala maghunahuna sa among mga katungdanan, ug nga kami nakakaon lamang aron kami mabuhi ug nabuhi kami aron pagharihari? Maayo unta kon tinuod kana! Apan, sama kaninyo, nagsunod kami sa honi nahitiliwala kami sa sundang ug sa paril: Kun kamo ba ang mopapahawa kanamo kun ang kagamhanan ba! Ang Kagamhanan maoy magsugo, ug magsugo, ug kinahanglan kita mosugot!
