Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/372

This page has been validated.


XXXVIII


DAUTANG PALAD


Si Matanglawin mao ang gikalisangan sa Luson. Ang iyang hinanib usahay mobutho lamang sa usa ka lalawigan diin wala sila paabuta, ug usahay mobutho sa usa ka lalawigan nga nangandam sa pagsukol kanila. Sa Batanggas nagsunog sa usa ka intusan sa tubo, nanghabas sa mga tanom; pagkasunod adlaw gibuno ang Huwes de Pas sa Tiani, ug sa laing adlaw gikalitan pagsulong usa ka lungsod sa Kabite ug giilog ang mga hinagiban sa tribunal. Ang mga lalawigan nga nahitiliwa, gikan sa Tayabas hangtod sa Panggasinan, nanag-antos sa iyang mga panulis ug ang iyang ngalan nga nabulit sa dugo nadungog hangtud sa Albay, sa habagatan ug sa Amihanan hang­ tod ngadto sa kagay-an. Ang kalungsoran, kinuhaan sa mga hinagiban gumikan sa katahap sa usa ka kagamhanan nga lulid, nangahulog kini sa iyang mga kamot ingon sa mga butang sayon nga tulison; kon siya mahiduol sa usa ka dapit, ang mga mag-uuma mamiya sa ilang mga uma, ang mga hayop malaglag ug usa ka tunob sa dugo ug kalayo magahulma sa iyang agi. Si Matanglawin nagbugalbugal lamang sa tanang mga pig-ot nga balaod nga gipakanaog batok sa mga tulisan; niana mao day nanag-antos ang mga pumopuyo sa mga balangay, nga mabihag kun pagadagmalan kon mosukol, kun makigsagabay kaniya pagahampakon kun pagahinginlan sa ka­ gamhanan, kana kon sa hingilin managpanangat sila ug dili sila bation sa dalan ug usa ka hitabo nga makamatay. Salamat niining makalilisang pagpig-ot, daghang mga tagaibabaw nanagpasakop na lang kaniya.

Gumikan niining pamunoan sa kalisang, ang patigayon karon sa kalungsoran nagatinga na, natiwas gayod pagkamatay. Ang adunahan dili na mangahas sa pagpanaw, ug ang kabos magkahadlok nga bilanggoon sa Guwardiya Sibil kinsa, pinugos sa paggukod sa mga tulisan, dakpon na lang gayod ang


— 356 —