- 57
lungag diin nila ilubóng ang iyang inahan ug unya human siya
hatagi ug salapi niadtong tawo, gisugo siya nga mohalin niadtong dapita. Mao pa kadtong higayona ang pagkakita niya niadtong tawhana; hataas ug tindog, mapulá ug mga matá, maluspad ug mga ngabil, taliwtiw ug ilong...
Ilo nga tuwapos, walay mga ginikanan ni mga igsuon, mihalin siya sa lungsod kay nahadlok sa iyang mga punoan ug miadto sa Manila aron pag-alagad sa balay sa usa ka dato ug pagtuon usab, sama sa pagabuhaton sa daghang mga batan-on. Ang iyang panaw mapait kaayo, wala siyay katulog ug puno kanunay sa kakulba, wala manumbaling sa kagutom nga iyang gibati. Nagakabuhi siya sa mga bunga sa kahoy nga iyang hingkaplagan sa kalasangán asa siya mosuot inigpakalantaw niya ug mga tawo nga managsul-ob sa sapút sa mga sibil, sapút nga makapahinumdom kaniya sa ginikanan sa tanang mga kaguol nga iyang gian- tus. Sa didto na siya sa Manila, masakitón ug nagakagidlay, milibod sa kabalayan aron paghagad nga mosulod unta sa pagkabinatonán. Usá ka diyutayng bata nga tagalaing lalawigan, dili maantigong mokinatsilá ug unya masakitón pa! Nawad-an sa paglaum, nagakutoy ang tiyan ug masulub-on, nagalibod siya. sa kadalanan diin ang pagka-makaluluoy sa iyang panagway ug mga sapút nakapahibulong sa mga tawo. Makapilá ba kahá siya makahunáhuná sa pagpaligis sa mga salakyanan nga manglabay daw mga kilat, magkasigá sa mga pintal ug mga dayandayan nga salapi, aron matibway na lamang gayud pagkatapus ang iyang kakabus ug kaguol! Salamat ugaling kay nakita niya nga miagi si Kapitan Tiago kuyog kang iya Isabel; siya nakailá kanila sukad pa didto sa San Diego ug sa taliwala sa iyang kalipay mituo siya nga kadtong tawhana daw ingon ug mga katagilung- sod niya. Ginuntan niya ang salakyanan, hiapsan niya kini, nangutana siya hain ang ilang balay, ug sanglit niadtong adlawa mao man gayud ang pagsulod ni Maria Clara sa kombento sa mga mongha ug si Kapitan Tiago nagmasulub-on man uyamut, mahunahuna ta na lamang gidawat siya sa pagka-binatonan ug balus sa iyang pag-alagad, gitugotan siya sa pagtungha ug pagtuon sa kolehiyo sa S. Juan de Letrán, sa higayon nga buút siya.
Mahugaw, mangil-ad ug mga sapút ug nagasul-ob ug sapin nga kahoy ug lapálapá, human sa pipila ka bulan niyang puyć
