Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/84

This page has been validated.


68

EL FILIBUSTERISMO


yud bisan mapilit ako pagpabaha ug dugo, pagpabaha ug mga luha . . . Gituyoan niya ang kadaut, gihukman na siya ug dili ako buut mamatay nga dili makakita nga madugmok ug mawatas-watas siya sa kahiladman sa bung-aw.

Ug gipahuyhoy ni Simoun ang iyang mga bukton, daw pinaagi niadto buut niya pugngan aron dili mahigula sa bung-aw ang mga dugmok nga nanghibilin sa pamunoan sa katilingban nga iyang gitunglo. Ang iyang tingog nabalhin ug nahimong mamingawon ug makahahadlok nga nakapaturok ug kakulba kang Basilio.

— Tinawag sa mga kahilayan sa mga tawo nga nanagdumala sa kagamhanan, mibalik ko ning kapupud-an ug, sa ilalum sa saput sa usa ka magpapatigayon, gisuroy ko ang kalungsoran. Pinaagi sa akong salapi gipaiway ko ang mga kakulian nga akong gikahibalag sa katilingban ug sa bisan diin dapit nakita ko ang lakad nga tinguha sa paghuput ug bahandi nga nagasul-ob sa mga panagway nga labing talamayon, maut, mahilas, mabangis, ug, sama sa banog, nagautas ug tusik sa usa ka minatay. Sa pagsud-ong ko niini, nangutana ako sa akong kaugalingon: ngano nga sa ilalum sa ginhawaan sa minatay wala man motungha ang “ptomaina”1 ang hilo nga moturok sa ilalum sa mga lubnganan, aron pagpatay sa maluod nga langgam? Ang minatay misugot lamang nga tuhakon, ang banog nabusog sa unod sa minatay, ug sanglit dili man mahimo nga hatagan ko siya ug kinabuhi aron unta mosukol batok sa iyang berdugo, ug sanglit ang pagkadunot nagapadayon man gayud sa hinayhinay, gihaling ug gialima ko ang lakad nga tinguha sa pagpangita ug mga bahandi, misanay ang mga panglupig ug mga patuyang; gipasanay ko ang mga kalapasan batok sa mga balaod, ang mga buhat nga maba­ ngis, aron ang lungsod maanad. sa pagpalandong sa kamatayon; gipanglimbasugan ko nga ang mga hunahuna magahukyaw kanunay aron ang mga tawo, sa ilang tinguha sa paglikay mining kahimtang, mangita ug bisan unsang paagi aron pagtapus niini; gibutangan kog mga kabangoanan ang patigayon aron unya koh ang lungsod wala nay nahot, wala na usab siyay takus kawidan; gisibahan ko ang labihang tinguha sa pagkadato sa mga punoan aron ang kagamhanan mahimong kabus, ug sanglit kini dili pa man gayud igo aron ang lungsod mosukol batok sa ka-
_____________

1 Maisug nga hilo nga anha mahimo sa lawas nga mabaklag sa mga ma­nanap. — P. sa Taghubad.