303
sala saiya, kan nakikipagélay sa safyang agom, na cabo kan panahon na ito, nagsabi Pilipinas; sa akala kan cabo katongdan nyang sagwedn asin sinabihan na kino- tisan — “!Sabiha, Filipinas, babaye! hare ka pagmi- nangmang. Dai mo a4ram na inaapod nin siring an saimong b — banwaan ta halé ki Filipe?” Su babaye, na nangangatorogan kan saiyang luna de miel, boot magkiyog asin sominabing Felepinas. Sa katapu- san, naghona syang nakakaharani na (15-a), dinuga- ngan su mga sagpok asin dinagitan ito (16-a): ‘“‘Ala- gad, babaye, dai ka makahiiwas kan Felipe? Dai mo malingawan, maaraman mo na an Hadeng si Don Feli- pe...ikalima...Sabiha Felipe, asin dagdagan mo nin nas na an kahologan sa satong kaporoan nin mga indios, asin igwa ka na kan ngaran kan saimong ban — ban- waan!”
Su Consolacién, na lavandera kan panahdn na ito, pakakapkapa kan lodog o mga lodog, ominolit kan dai na nakakatios:
“Fe... lipe, Felipe...nas, Felipenas, bakong iyo?”
Namoklaan su cabo huli ta an lominuwas Felipenas sa lugar kan Pelipinas. Sard sa duwa: an pagsabi Felipenas 0 dapat sabihon Felipi?
Kan aldaw na ito pinagmarahay nyang dai na magka- alo; binayaan su saiyang agom asin maingat na hiniling su mga libro. Digdi nagsaw4 su safyang pagtaka; kini- rikisi su saiyang mata:— “!Aver... luhaylihay! — Filipinas an sabi kan mga limbag (17-a), mahtsay su pagka-be-a-ba (18-a); maging sya, maging su saiyang agom, bakong tama.
“Paano?” an sabi sa hababang tingog, “makapagpt- tik daw an Salaysay? bakong an sabi kan librong ini an ngaran na iniho itinao ni Alonso Saavedra sa kapo- roan sa dangog ni infante Don Felipé? Napaano ta nakoromper an ngaran na ini? Indio daw an Alonzo Saavedra na ini...?”
Ipinakihumapot su saiyang mga kaborongan ki Sar- gento Gémez, na boot magpadi kasu sya barobata pa. Dai ngani lamang sya hiniling kaini asin pakapaluwasa su aso sa saiyang ngosd, sominimbag saiya sa orog ka- dakilang kabaskogan:
“Kan mga énot na panah6n Filipi an pagsabi sa lugar kan Felipe; kitang mga moderno huli ta nagi na kitang mga franchute, dai ta mapapabayaan na magkasunod
