सुसंस्कृत व्यक्तीमत्वांचे संस्कार रस्किनाचेर जाल्ले. बापाय वांगडा ताणें खुबशा कलादालनांक भेटीय दिल्यो. तशेंच बऱ्याबऱ्या साहित्यकृतींचें वाचनूय केलें. कॉल्पी फिल्डिंग ह्या चित्रकाराकडल्यान ताणें चित्रकलेचे धडे घेतले. ‘डलिज गॅलरी’ ह्या नांवान वळखतल्या चित्रसज्जांतल्या चित्रांनी ताका प्रेरणा मेळ्ळी आनी ह्या चित्रांनीच ताच्या कलेच्या विचारांक बुन्याद घाली. 1836 वर्सा ऑक्सफर्डाच्या क्रायस्ट चर्च कॉलेजींत रस्किनान प्रवेश घेतलो. थंय ताणें पद्दतीशीर अशें कांयच केलें ना, तरी काव्यरचने खातीर दवरिल्लें, ‘न्यूडिशेट पारितोषिक’ (1839) मेळयलें. 1842 त तो पदवीधर जालो. फुडें ‘मॉडर्न पेंटर्स’ हो पांच खंडांतलो ताचो पयलो ग्रंथ उजवाडाक आयलो.
इंग्लीश सैमचित्रकार टर्नर हांच्या चित्रांचेर कला समिक्षकांनी केल्ले टिके खातीर मॉडर्न पेंटर्साचो पयलो खंड बरोवपांत ताका स्फूर्त मेळ्ळी. तातूंत ताणें खास कलानिर्मीती फाटलीं तत्वां सांगून टर्नरच्या चित्रकृतींतल्या कलागुणांचें विवेचन केलें. कलेच्या संदर्भांत कल्पनाशक्तीचें कार्य, सैमीक चित्रांच्या रसग्रहणाचो इतिहास, वेगवेगळ्या तपशिलांच्या आंगान सैमीक चित्रांचो अभ्यास हांचो आस्पाव ह्या ग्रंथाच्या खंडांत केल्लो आसा. ‘द सेवन लॉस ऑफ आर्किटॅक्चर’ (1849), द स्टोन्स ऑफ व्हेनिस (1851-53), अंटू धीस लास्ट आनी सेसमी अँण्ड लिलीज (1868) हे रस्किनाचे हेर उल्लेख करपासारके ग्रंथ. गॉथिक कलेचो भौमान करप आनी प्रबिधन काळांत कलेचेर4 खर टिका करप हो हे ग्रंथ कले फाटलो ताचो हेतू आसलो. प्रबोधन काळांत कलेचो प्रकर्ष व्हॅनिसांत जालो. ते कलेचे थंयचे नमुने तोखणाय करपा सारके नात जाल्यार ती कला हेर खंयच मोटेंपण घेवंक शकचीना अशें ताचें मत आशिल्लें. व्हिक्टोरिया कालखंडांत, इंग्लंडांत गॉथिक कलेचो जो पुर्नजल्म जालो, त्या संदर्भांत रस्किनाचो हो ग्रंथ म्हत्वाचो मानतात.
ऑक्सफर्ड विद्यापिठांत 1869 वर्सा ‘स्लेड प्रॉफेसर ऑफ आर्ट’ म्हणून रस्किनाची नेमणूक जाली. जिणेचे अखेरेक ताणें ‘प्रिटेरीटा’ हें आत्मचरित्र बरयलें.
व्हिक्टोरीया काळांत रस्किनएक भोवढंगी व्यक्तीमत्व आसलें. कलाक्षेत्रा वांगडा सैमविज्ञान, राज्यशास्त्र, अर्थशास्त्र ह्या विशयांत ताका आवड आशिल्ल्यान एका खास विशयाचेर पुराय लक्ष दिवंक तो शकलोना असो ताचेर घेवप जाता. इटली आनी इंग्लंड ह्या देशांतल्या प्रबोधन काळांत कलेपलतडी ताचो अभ्यास चडसो वचूंक नासलो आनी कलासनिक्षा ह्या क्षेत्राचो विस्तारूय जावंक नासलो. अशा काळांत रस्किनान कलासमिक्षात्मक लिखाण केलें. ताका लागून ताच्या ह्या लिखाणाच्यो मर्यादा ह्यो एका अर्थान ताच्या काळाच्यो मर्यादा आसात.
सामथर्य आनी सादेंपण हांचो प्रत्यय दिवपी रस्किनाचे शैलीचेर बायबलाच्या किंग जेम्स आवृतीचे संस्कार जाल्ले दिसतात. ताच्या विचारंचेरूय बायबलाचो प्रभाव आसा.
कों. वि. सं. मं.
रहमान, शेख मुजीबूरः (जल्मः 17 मार्च 1920, तपंगीपारा- फरीदपूर- बंगाल; मरणः 15 ऑगस्ट 1975, ढाक्का).
बांगलादेशाचो संस्थापक, पयलो प्रधानमंत्री, पयलो राश्ट्राध्यक्ष आनी सुटके चळवळीचो व्हड फुडारी. ताणें कलकत्ता आनी ढाक्का विद्यापिठांतल्यान राज्यशास्त्र आनी कायद्याची पदवी घेतली. ताचे बायलेचें नांव फझीलातेनेसा. ताका हसीना आनी रेहाना ह्यो दोन चलयो, तशेंच शेख कमाल, शेखजमाल आनी रसेल हे तीन चले. ताची हसीना वजेद ही चली फुडें सक्रीय राजकारणांत पडली आनी बांगलादेशाची प्रधानमंत्री जाली.
विद्यार्थीदशेंतूच ताका राजकारणाविशीं आवड निर्माण जाल्ली. भारताचे सुटके चळवळींत वांटो घेतिल्ल्यान ताका कांय काळ बंदखण भोगची पडली. ताणें उदेंत पाकिस्तानाक स्वायत्त राज्य आसचें हे खातीर वांगड्यांच्या आदारान ‘अवामी लीग’ पक्षांची स्थापणूक केली (1949). फुडें पक्षाचो सचीव जालो (1953). उपरांत डिसेंबर 1970 त नव्या संविधाना प्रमाण भौशिक वेंचणुको जाल्यो. हातूंत रहमानाच्या अवामी लीगान संघीय विधीमंडळांत 309 तल्यो 167 आनी प्रांतिक विधीमंडळांत 279 तल्यो 269 सुवाती जिखून भोवमत मेळयलें. जेन्ना ताणें असहकाराचें धोरण धरलें तेन्ना ताका धरून उदेंत पाकिस्तानांत लस्करी कायदो लादलो. इतले करूनय पाकिस्तानाचे अस्थीर परिस्थितीचेर नियंत्रण दवरूंक जालें ना. तेन्ना अयबखानान शांतता हाडपाक जनरल टिक्काखानच्या फुडारपणाखाल सैन्य धाडलें. ह्या सैन्याक ताळमेळ सवरिनासताना अत्याचार केले. मुक्तीवाहिनीन देशाच्या स्वातत्र्याचें सशस्त्र झुज आनीकय खर केलें. शिमेभायर बांगला भाशीकएकठांय र्वन ह्या झुजाचें स्वरूप आनीकय खर केलें. लाखांनी हिंदू - मुसलमान
