Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/23

This page has not been proofread.

यशोवर्मान चीनाच्या सम्राटाकडेन राजनितीक संबंद प्रस्थापीत केल्ले. काश्मीरचो राजा ललितादित्य हाचेवांगडा ताणें तिबेटाचेर घुरी घालून तिबेटी सैन्याचेर हार घाली म्हणपाचें राजतरंगिणीवयल्यान कळटा.

इ.स.७००-७४० मेरेन यशोवम्र्याची राजवट चालू आशिल्ली. पूण ह्याच सुमाराक यशोवर्मा आनी ललितादित्य हांचेमदीं दुस्मानकाय जाली. मागीर तांचें झूज जावन यशोवम्र्याचेर हार पडली. त्या झुजांत ताका मरण येवंक ना. पुण उपरांतची कांयच म्हायती मेळना.

चालुक्य राजा विंनयादित्य हाचें इ.स.६९५ च्या सुमाराक उत्तर भारताच्या सम्राटाकडेन झूज जाल्ल्याचो उल्लेख एका शिलालेखांत आसा. तो सम्राट म्हणजे यशोवर्माच आसल्यार ताची राजवट इ.स.६९० पसून सुरवात जाली असो एक अदमास आसा.

कश्मिरांत यशोवम्र्याच्या नांवाच्यो कांय मुद्रा सांपडल्यात. कांय जाणकारांनी ताका कनौजाचो यशोवर्मनच मानला. यशोवर्मा हें उत्पलवंशी नरेश शंकरवर्मन हाचें दुसरें नांव आशिल्लें अशेंय मत आसा.

यहुदीः भारतांतल्या ज्यू लोकांक यहुदी वा बेने इस्त्रायल म्हणटात. मुंबय, ठाणें आनी कुलाबा ह्या जिल्ह्यांनी ह्या लोकांची बरीच वसती आसा.

इ.स.च्या पयल्या शेंकडयांत हे लोक भारतांत आयले, अशें कांय इतिहासकारांचें मत आसा. कांय जाणांच्या मतान ते इ.स.च्या सव्या शेंकडयांत हांगा आयले. इ.स.च्या आठव्या शेंकडयांत मलबारच्या राजकरत्यांनी ह्या लोकांक सनद दिल्ली, ती तांणी सांबाळून दवरिल्ली आसा. तशेंच तांकां धर्मीक आनी समाजीक मेकळिकूय फावो जाल्ली. इ.स.च्या १६व्या शेंकडयांत मुसलमान आनी किरिस्तांव लोकांनी तांचेर अत्याचार केले. देखून तांचेमदले जायते जाण हेर पयसुल्ल्या वाठारांनी पळून गेले.

पॅलस्टायनच्यान आयिल्ले यहुदी लोक युरोपी लोकांभाशेन गोरे आशिल्ले. जाल्यार एतद्देशीय बायलांच्या समागमांतल्यान काळे यहुदी जल्माक आयिल्ले.

हे लोक मल्याळम भास उलयतात. संवसारांतल्या हेर ज्यू लोकांभाशेनूच हे लोक धर्मीक परबो मनयतात आनी उपास पाळटात. जेरूसलेमच्या नाशाच्या दिसा हे उपास करतात.

भारतीयांची बरी वागणूक आनी संस्कार हांणी आपणायल्यात. लग्नांत व्हंकलेच्या गळ्यांत ताळी बांदपाची चाल हांचेमदीं आसा.

कांय यहुदी लोक गिरेस्त वेपारी आशिल्ले. कांय लोक कोचीच्या राजाचो सल्लागारूय आशिल्ले.

पुरक नोंदः ज्यू समाज

यक्षः देव आनी मनीस हांचेमदली एक योनी. यक्षांचो उल्लेख सदांच गंधर्व आनी किन्नर हांचे वांगडा जाता. जायते खेपे 'यक्ष रक्षांसि' असो राक्षसावांगडा जाता. यक्षांचे उत्पत्तीविशीं जायत्यो कल्पना प्रचलीत आसात, त्यो अशो- १.ब्रह्मदेवाचे शिंकेंतल्यान यक्षांची उत्पत्ती जाली. २.कश्यप आनी विश्वा हांचेपसून यक्ष जाले. ३.यक्ष प्रचेत्याचे पूत आनी ४.प्रजापतीन जेन्ना उदक आनी जीव निर्माण केले तेन्ना तांची राखण करपाखातीर कांय मनशाभाशेन दिसपी जीव उत्पन्न केले. जल्मतनाच ते तान-भूक म्हणून आड्डपाक लागले. आपणें निर्माण केल्ले जीवसृश्टीक आतां हे खातले अशें ब्रह्मदेवाक दिसलें. म्हणून ब्रह्मदेवान तांकां 'रक्षध्वम'= 'राखण करात' अशें सांगलें. तातुंतल्या कांय जाणांनी रक्ष धातूचो आडावप, प्रतिरोध करप, जबरदस्तीन मेळोवप असो घातकी अर्थ केलो 'बरें आसा' म्हळें. ते जाले राक्षस. कांय लोकांनी 'यक्षामः' आमी खायन' अशें म्हळें ते जाले यक्ष.

यक्ष हें उतर मूळ संस्कृत नासून तें खंयच्या तरी निषाद भाशेंतल्या उतराचें संस्कृतीकरण आसुंये अशें आधुनीक भाशाशास्त्रज्ञ मानपाक लागल्यात. वेगवेगळ्या लोकभाशांनी यक्षांक यख्ख, जख्ख, जाख, यक, यस्क अशें म्हणटात.

महाभारताच्या वनपर्वांत यक्ष प्रश्राच्या आख्यानाच्या संदर्भांत यक्षाचें स्वरूप वर्णन दिलां. ब्रह्मवैवर्त पुराणांतूय यक्षांचें वर्णन आयिल्लें आसा. यक्षांचीं आनिकूय कांय लक्षणां अशीं: यक्षांक रगत आनी मांस मानवता. ते मसंडेंत वा तळ्याकडेन रावतात. युधिष्ठिराची भेट जाल्ली तो यक्ष एका तळ्याकडेनूच रावतालो. तांच्या राबित्याच्या जाग्याकडेन कोणूय वचत जाल्यार ताका यक्ष मारून उडयता. ते वाटमारीय करतात. वेपारी तांडे जर रानांतल्यान वचत जाल्यार तांकां ते मारतात आनी तांच्या जनावरांकूय मारून खातात. खंयच्याय घरांतल्यान ते मनशांक उबारून व्हरतात. ते विलासी, कामूक आनी दुश्ट आसतात. गुप्त संपत्तीची ते राखण करतात आनी नगरराखणेच्या कामाचेर नेमून दिल्यार तेंय काम ते करतात.

यक्ष सोबीत दिसतात अशीय कल्पना पुराणांत सांपडटा. तशेंच सोबीत अशा दादल्याकच यक्ष वा गंधर्व समजुपाची चाल आसा. नल राजा, बुध्द आनी महावीराकय लोक यक्षच म्हणटाले.

लोकमानसांतल्यो मात यक्षाविशींच्यो कल्पना वेगळ्योच आशिल्ल्यो. त्यो अशो-यक्ष पावस घालतात, अन्न, फळां आनी वनस्पतीची वाड करतात, गांव आनी गायांची राखण करतात, रोग