Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/297

This page has not been proofread.

वेगवेगळ्या समित्यांचो वांगडी अध्यक्ष वा सल्लागार म्हणून ताणें काम केलें. नोबॅल पुरस्काराभायर ताका जॉन कॅरोल, मिसूरी आनी न्यू मेक्सिको ह्या विद्यापिठांच्यो मानादीक पदव्यो तेच भाशेन दुसऱ्या म्हाझुजांतले खाशेले सेवेखातीर ब्राँझ स्टार (1945), मीड जॉन्सन पुरस्कार (1953) आनी मॅडिकल म्युच्युअल ऑनर पुरस्कार (1969) हे भोवमान मेळ्ळे. व्हायरस आनी रिकेट्सियाजन्य रोगांविशींचे ताचे संशोधनात्मक निबंद उजवाडा आयल्यात. -कों. वि. सं. मं.

रॉब्लेस, अल्फॉन्सा गार्सिया : (जल्म: 20 मार्च 1911, झामोरा, मेक्सिको).

मेक्सिकन मुत्सदी. निशस्त्रीकरणाचो पुरस्कर्तो आनी जागतिक शांततायेच्या नोबॅल पुरस्काराचो पयलो मेक्सिकन मानकरी (1982).

ताच्या बापायचें नांव कीरीनो आनी आवयचें नांव तेरेसा रॉब्लेस. मेक्सिकोंतल्या राश्ट्रीय स्वायत्त विद्यापिठांतल्यान शिक्षण घेवन ताणें पदवी मेळयली आनी उच्च शिक्षणाखातीर तो पॅरिस विद्यापिठांत गेलो. कांय वर्सां ताणें द हेग हांगाच्या आंतरराश्ट्रीय विधी अकादमींत शिक्षण घेतलें आनी उपरांत ताणें मेक्सिकोच्या विदेश खात्यांत नोकरी धरली. तेन्नाच ताणें सॅन फ्रॅन्सिस्कोचे परिशदेंत वांटो घेतलो. हे परिशदेंतूच संयुक्त राश्टआ संघटनेच्या सचिवालयांत नियुक्ती जाली. तेन्नाच कॉनॉ मारिआ द शिझसलो हिचेकडेन ताचें लग्न जावन ताका दोन चले जाले.

1939-41 ह्या काळांत ताणें स्वीडनांत आंतरराश्ट्रीय विभागांत काम केलें, थंयच ताका राजकीय घडामोडींचे समितीचें महासंचालकपद मेळ्ळें (1941-46). उपरांत (1946-57) ह्या काळांत ताका संयुक्त राश्ट्र संघटनेच्या मुखेल सचिवालयांत महासंचालकपद दिलें. 1962-64 त तो ब्राझीलाक मॅक्सिकन राजदूत म्हणून गेलो. 1964 वर्सा लॅटीन अमेरिका अण्वस्त्र चांचणेपसून मुक्त उरची म्हणून नियुक्त केल्ल्या आयोगाचे अध्यक्षपदा करार जालो (1967). तेच भाशेन सहाय्यक विदेश सचिव (1964-71), संयुक्त राश्ट्रां हे संघटनेंत स्थायी प्रतिनिधी परराश्ट्र मंत्री ह्या उंचेल्या पदांचेर ताची नेमणूक जाली. निशस्त्रीकरणाच्या धोरणाक तेंको दिवपाखातीर जिनीव्हा आनी संवसारीक शांततायेखातीर ताणें निशस्त्रीकरणाचो खर पुरस्कार केलो (1977-78). इलातेलोल्को ह्या शांतताय तहाखातीर तशेंच निशस्त्रीकरणाच्या यत्नाखातीर ताका शांततायेखातीरचो मिर्दाल हिचेवांगडा 1982 चो नोबॅल पुरस्कार फावो जालो.

रॉब्लेसान जागतिक शांततायेचो पुरस्कार करपाखातीर खूब लिखाण केलें. तातूंतले कांय उल्लेख करपासारके आसात ते अशे- पॅन अमेरिकॅनिझम अँड द गुडनेबर पॉलिसी (1940), द सॉरबॉन यस्टरडे अँड टुडे (1943), पोस्ट वर्ल्ड वॉर फ्रॉम द अटलांटिक चार्टर टू द सॅन फ्रॅन्सिस्को कॉन्फरन्स (3 खंड, प्रोहिबिशन ऑफ न्यूक्लिअर आर्मस इन लॅटीन अमेरिका (1975), सिक्स यिअर्स ऑफ मेक्सिकन फॉरिन पॉलिसी (1976), 338 डेज ऑफ इलातेलोल्को (1977). -कों. वि. सं. मं.

रॉय, मानवेंद्रनाथ : (जल्म: इ. स. 1887 मरण: 25 जानेवारी 19754).

भारताचे स्वातंत्र्य चळवळींतल्या क्रातिकारक, आंतरराश्ट्रीय साम्यवादी चळवळीचो सुरवातीच्या काळांतलो अग्रणी आनी स्वतंत्र बुध्दीमत्तेचो व्हड तत्वचिंतक.

बंगालच्या एका ब्राह्मण कुटुंबांत ताचो जल्म जालो. ताचें मूळ नांव नरेंद्र भट्टाचार्य. कॉलेजींत आसताना लेगीत तो राजकीय चळवळींत पडलो. तो दहशतवादी पंगडाकडेन चड आकर्शीत जालो आनी ताणें पिश्तोल वापरपाचें तशेंच बॉम तयार करपाचें शिक्षण घेतलें. जातीन मुखर्जी ह्या कांतिकारकाचे प्रेरणेन ताणें सशस्त्र बंडांतूय वांटेकार जावपाचें थारायलें. हाचोच एक वांटो म्हणून तो गुप्तपणान फादर मार्टिग आनी मानवेंद्रनाथ रॉय हीं नांवां घेवन इस्ट इंडिज, जर्मनी, चीन, जपान, आग्नेय आसियांतले कांय देळ, अमेरिका, न्यूयॉर्क, मेक्सिकोंत शास्त्रां मेळोवपाखातीर गेलो. मेक्सिकोक बोरोडीन हो फांकिवमत क्रांतिकारक ताका मेळ्ळो आनी ताच्याच प्रभावान तो पुराय साम्यवादी जालो. ह्याच काळांत इव्हलिन ट्रेंट हे अमेरिकन चलयेकडेन तो लग्न जालो. मेक्सिकोंत साम्ययवादी पक्षाची ताणें स्थापना केली. क्रांतीउपरांत मेक्सिकोंत घडलेल्या सरकारचें अध्यक्ष करांझा हाचो तो लागशिल्लो सल्लागार आसलो. लॅनिन ताच्या कार्यान प्रभावित जालो आनी 1917 वर्सा बोल्शेव्हिक्रांती सफळ जाले उपरांत रशियेच्या फुडाऱ्यांनी रॉयाक मॉस्कोकआपोवणें धाडलें. कम्युनिस्ट इंटरनॅशनलच्या (कॉमिन्टर्न) कार्यकारिणीचेर रॉय हाची नेमणूक केली. 1926 चे अखेर हे संघटनेंतल्या चारुय म्हत्वाच्या पदांचेर म्हळ्यार प्रेसिडियम, राजकीय मंडळ, कार्यकारी मंडळ आनी