ह्या नाटकांचो आस्पाव जाता.
शॉ नाटककार म्हणूनच न्हय जाल्यार एक मौलिक विचारवंत म्हणूनय समकालीनांमदीं आगळीच सुवात जोडूंक पावलो. समाजांतल्या उणावांचेर ताणें आपल्या अननुकरणीय शैलीन जळजळीत उजवाड घाला. खुसखुशीत विनोद आनी पुरोगामी मतां हांचो संगम ताच्या नाटकांवरीच हेरय गद्यलेखनांत जाल्लो दिसता. आपल्या नवोन्मोशी आनी क्रांतिकारी विचारांचो पुरस्कार ताणें निबंदांतल्यान तशेंच विंगड विंगड प्रस्तावनांतल्यान संदाच केला. ताच्या वेंचीक अशा उल्लेखनीय विचारांमदीं सोंप्या अक्षरवर्णाचो पुरस्कार, शाकाहारावयली मतां आदींचो आस्पाव करूंक जाय. अस्तुऱ्यांच्या हक्कां विशींय तो जागरूक आशिल्लो. तशेंच ताणें बायल-मुक्तीचो पुरस्कार केला.
ताका 1925 वर्सा नॉबेल पारितोशीक फाव जालें.
-डॉ.किरण बुडकुले
शिंक्रे,जनार्दन जगन्नाथ: (जल्मः24 जून 1916. शिवोली, बार्देस;मरणः?)
सुटकेझुजारी. ताणें मराठी माध्यमीक आनी लिसेंवाचें तिसरें वर्समेरेन आनी कुर्सो द इश्कोल नॉर्मल मेरेन शिक्षण घेतिल्लें. पिरायेच्या 17 व्या वर्सा 1933 त तो विद्यार्थीदशेंत आसतनाच इंडियन नॅशनल काँग्रेसचो वांगडी जालो. ऑगस्ट 1939 ते जानेवारी 1948 ह्या काळांत पयलीं सिल्वासा कुळें आनी उपरांत चोडण हांगा ताणें प्राथमीक शिक्षकाची नोकरी केली. 1948ते 1956 मेरेन तो नॅशनल काँग्रेस, गोवा फांट्याचो वांगडी आशिल्लो. उपरांत तो नॅशनल काँग्रेस, मुंबय फांट्याचो जोडसचीव जालो. भारत छोडो आंदोलना वेळार दक्षिण मुंबय क्रांतिकारी लोकांक पयसो आनी दारूगुळो पावोवपाचो वावर करतालो. डॉ.लोहियाच्या सत्याग्रहा उपरांत डॉ.राम हेगडे हाच्या फुडारपणाखाल नॅशनल काँग्रेस गोवा फांट्या खातीर तो वावुरपाक लागलो.
गोंय मुक्ती चळवळी खातीर पुस्तिका वांटप, वण्टीपत्रकां लावप असलीं कामां तो भूंयगत रावन करतालो.ह्या ताच्या वावराक लागून 1948 वर्सा ताका सरकारी नोकरी सोडची पडली. त्याच वर्सा दोडामार्ग हांगा सोशलिस्ट पार्टीची स्थापणूक केली. सुटकेझुजारी प्रचार करपा खातीर ताणें मुंबयसावन ‘दीपगृह‘ नांवाचें सातोळें सुरू केलें. 1956 वर्सा मेरेन तो गोवा नॅशनल कॉन्फरन्सचो सचीव आशिल्लो. 1952 त ताणें जिल्र्बर्ट रिबेलो, फ्रँक आन्द्राद, पांडुरंग कुंकळकार, मधुकर धारगळकर हांच्या आदारान ‘क्वीट गोवा ऑरगनायझेशन‘ हे संस्थेची स्थापणूक केली.
गोंय मुक्ती चळवळीच्या वावरा खातीर ताका बंदखणीची ख्यास्त भोगची पडली. गोंय मुक्ती उपरांत ताणें ‘प्रदीप‘ नांवाचें पंद्रशी नेमाळें सुरू केलें. 1962 महाराष्ट्रवादी गोमंतक ह्या राज्यकीय पक्षाची स्थापणूक जाल्ल्यान ह्या पक्षाचो तो संस्थापक वांगडी आनी तिचो पयलो सचिव आशिल्लो. 1967 वर्सा तो ह्याच पक्षाचे तिकेटीचेर पणजी मतदार संघांत लोकसभेचेर वेंचून आयलो. -कों.वि.सं.मं.
शिंक्रे,वैकुंठ जगन्नाथ प्रभू: (जल्मः15 फेब्रुवारी 1922,कवळें-फोंडें).
सुटकेझुजारी. ताणें प्राथमीक शिक्षण मराठींतल्यान आनी तिसरें वर्स लिसेंवाचें शिक्षण घेतलें. तो ‘क्वीट गोवा ओरगनायझेशन‘ आनी ‘गोवा नॅशनल कोनफरन्स‘ चो वांगडी आशिल्लो. जनार्दन शिंक्रे आनी गील्बर्ट रिबेलो हांच्या फुडारपणाखाल तो घातकी भूंयगत वावरांनी वांटो घेतालो. तो कवळेंचो रेजिदोर आसतना पत्रकां आनी पुस्तिका वांट्टालो. पोलिसांनी ताचें घर सोदून काडून ताच्या घरांतलें राष्ट्रीय साहित्य जप्त केलें. ताका कामावयल्यान काडून उडयलो. तशेंच वीस वर्सां खातीर ताचे राजकीय हक्क काडून घेतले. 13 ऑगस्ट 1954 ह्या दिसा पोलिसांनी ताका धरून धा म्हयन्यां खातीर बंदखणींत दवरलो. उपरांत 12 जून 1955 ह्या दिसा ताची सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
-कों.वि.सं.मं.
शिंग: एक वायुवाद्य. पुर्विल्ल्या काळांत हें वाद्य रेडो, बैल ह्या जनावरांच्या शिंगांपसून तयार करताले. पूण हालीं हें वाद्य पितुळचें करतात. ताची लांबाय सुमार चार ते स फूट आसता. तांतूत चार पांच नळयो एकांत एक बसयल्लयो आसतात. सगळ्यांत व्हडले नळयेचें तोंड चड करून स इंच व्यासाचें आनी दुसरें तोंक सुमार अर्द इंच व्यासाचें आसता.
संगीत रत्नाकराच्या वाद्याच्या अध्यायांत ह्या वाद्याविशीं म्हायती मेळटा ती अशी- हतयाचे सोंडयेभशेन तोंड आशिल्लें, गुळगुळीत, कसलोच दोश नाशिल्लें रेड्याचें शिंग घेवन ताचेर धोतऱ्याच्या फुलाभशेन आकार आशिल्लो, बैलाच्या शिंगाचो आठ आंगळां लांबायेचो कुडको, नाद व्हड करपा खातीर बसोवंचो. दुसऱ्या तोंकाक फुंकपाखातीर बारीक बुराक करचो. त्या बुराकांतल्यान फुंकल्यार तुथूSS असो आवाज जाता. महाभारताच्या भीष्मपर्वांत ‘गोविषाणिका‘ नांवाच्या एका वाद्याचो उल्लेख आसा, तो ह्याच वाद्याचो आसुंये.
ह्या वाद्याचो आवाज खूब पयस मेरेन आयकूंक येता. पयलींच्या काळांत राजेराजवाड्यांच्या स्वारीच्या समारंभावेळार, तशेंच कसलीय सुचोवणी वा संदेश दिवपाखातीर ह्या वाद्याचो उपेग करताले. वेगवेगळ्या उत्सवां वेळार, देवस्थानांनी हालीं हें वाद्य वाजयतात.
ह्या वाद्याचेर कसलेंय स्वरबध्द गीत वाजोवंक मेळना.
