Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/748

This page has not been proofread.

-‘मर्चंट क्लब‘,‘कृष्णविजय क्लब‘ ह्या नामनेच्या क्लबांत तिचें गायन जातालें आनी ह्या कार्यक्रमांक खूब नामनाय मेळटाली. तिची कीर्त इंदूरच्या महाराजांच्या कानार गेली. तेन्ना श्री. तुकोजीराव होळकार हाणें तिची दरबाराची खास गायिका म्हूण नेमणूक केली.

-कों.वि.सं.मं.

शिरोडकार,ना.के.: (जल्मः19 फेब्रुवारी 1909, पणजी; मरणः11 सप्टेंबर 1977).

नामनेचो साहित्यिक. ताचें मराठी आनी इंग्लीश शिकप पणजे जालें. ताणें कथा, कादंबरी,ललित निबंद, नाटकां ह्या सारखें लिखाण केलां. ताची पयली कथा 1932-33 वर्सा ‘सुखाचा खेळ‘ ह्या नांवान उजवाडा आयली. ‘सत्यकथा‘ मासिकाचे सर्तींत ‘कर्तव्य पण किती कठोर! हे ताचे कथेक दुसरें इनाम फाव जालें.

पाखर, नवे जहाज, मातीचे घर,चोर! डाकू! खुनी ह्यो कादंबऱ्यो ताणें उजवाडायल्यो. ‘किमया‘,‘गालबोट‘,‘दीपगृह‘,‘बारा घोडे शर्यती दोन‘ ह्या नांवान ताचे कथासंग्रह प्रकाशीत जाल्यात.

ताच्या साहित्यांत गोंयचे फाटभुंये वांगडाच मुंबय, काश्मीर, आफ्रिका ह्या वाठारांची फाटभूंय उबी करून त्या त्या वाठारांतलीं पात्रां ताणें उबी केल्यांत.

1935 वर्सा ‘समईतील जोत‘ हें नाटक बरोवन बॉम्बे थेटरांत ताचो पयलो प्रयोग केला. तशेंच नवयुग नाट्य कॉर्पोरेशन आनी नवीनता कलोद्यान ह्यो दोन नाटक कंपन्यो काडून नाटकाच्या मळार आपलें योगदान दिलें.

-कों.वि.सं.मं.

शिरोडकार ऊर्फ नायक शिरोडकार,जयकृष्ण पुतू: (जल्मः1932,फोंडा).

सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण इंग्लिशींतल्यान आनी माध्यमिक शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. तो ‘नॅशनल काँग्रेस गोवा‘ हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. डॉ. लोहियान सुरू केल्ले चळवळीक लागून ताका सुटके झुजाखातीर वावर करपाची स्फूर्त मेळ्ळी. 1953 सावन तो सुटके झुजाखातीर वावर करूंक लागलो. मोक्याच्या जाग्यांनी बसका घेवप आनी लोकांक सुटके झुजाविशींचें म्हत्व सांगप असलीं कामां तो करतालो. नॅशनल काँग्रेस गोंय संघटनेच्या बेळगांव कॅम्पाखातीरय तो काम करतालो. तेन्ना पोलिसांनी ताका अटक केली आनी इकरा वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. पूण फुडें ऑगस्ट 1959 वर्सा ताची सुटका जाली. सुटका जाल्या उपरांत तो कुर्डी, सांगेंच्या शेतकामत्याचे उदरगती खातीर वावर करूंक लागलो. गोंय सुटके उपरांत तो दोन फावट शिरोडा मतदार संघांतल्यान गोवा दमण आनी दीव विधानसभेचो वांगडी म्हूण वेंचून आयलो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

-कों.वि.सं.मं.

शिरोडकार,पंढरीनाथ नारायण: (जल्मः26 ऑगस्ट 1932, लंगरबाग-तोरशें).

सुटकेझुजारी, ताणें मुळावें शिक्षण इंग्लिशींतल्यान आनी माध्यमीक शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. क्वीट गोवा ओरगनायझेशनचो तो कार्यरत वांगडी आशिल्लो.1954 ते 1961 ह्या काळांत तो भूंयगत राष्ट्रीय वावरांनी वांटो घेतालो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

-कों.वि.सं.मं.

शिरोडकार,अॅड. पां.पु.: (जल्मः12 ऑक्टोबर 1916, म्हापशें; मरणः? ऑगस्ट 2000)

सुटकेझजारी. ताचें मुळावें शिकप मराठींतल्यान जाल्यार पुर्तुगेज लायसियमचें 7 व्या वर्साचें शिकप पुराय करून ‘डिप्लोमा इन पुर्तुगेज लॉ‘ हें कायद्याचें शिकप घेतलें. फुडाराक वकिली करून फाकिवंता वकिल म्हणून ताणें नामना जोडली.

1939 सावन ताणें गोंयचे मुक्ती चळवळींत वांटो घेतलो. गोंयचे मुक्तीखातीर स्थापन केल्ल्या नॅशनल काँग्रेस गोंयचे कार्यकारिणीचो पयलो वांगडी आनी उपरांत अध्यक्ष जालो. ताचो महाराष्ट्रंतल्या सनापती बापटाकडे संपर्क आशिल्लो आनी ताका तो शस्त्रांची पुरवण करतालो. ते भायर लोकांमदीं स्वातंत्र्याची जागृताय करपाचे नदरेन तो बसका, सभा घेतालो. फुडाराक तो पुण्याक वचून ‘सकाळ‘ चो उपसंपादक जालो. तांचे उपरांत तो मुंबय गेलो आनी ‘नवशक्ती‘चो वृत्तसंपादक म्हणून वावुरलो. थंय ताणें गोंयमुक्ती तशेंच गोंयच्या संदर्भांत इतिहासिक संशोधनात्मक लेख बरयले. ‘आवेसे‘ ह्या दिसाळ्यांत मराठी-पुर्तुगेज भाशेचो सहसंपादक म्हणूनय ताणें वावर केलो. गोवन युथ लिगाचे तो कार्यकारिणी वांगडी आशिल्लो. तर काँग्रेस सोशलिस्ट पार्टीचो तो सचिव म्हूणन वावुरलो. तेच प्रमाण संयुक्त महाराष्ट्र परिशदेचोय तो सचिव जालो. चळवळीच्या कामाक नेट हाडपाखातीर ताणें पेपरांतली नोकरी सोडली आनी गोंय काँग्रेसचो वांगडी जावन तो परत कार्यरत जालो. 25 सप्टेंबर 1946 ह्या दिसा ताका पुर्तुगेज पोलिसांनी अटक केली आनी ताका 4 म्हयन्यांची बंदखण आग्वाद भोगची पडली. बंदखणींत आसतना सत्याग्रही म्हणून वागणूक न दिल्ल्यान ताणें थंय 14 दिसांचो उपास केलो. गोंय काँग्रेसचो सचिव जाले उपरांत ताणें 15 मे 1947 ह्या दिसा करमळे सभा घेतली. ते खातीर ताका परत अटक केली. फुडें तो संघटनेचो