१९४७ ते १९५३ ह्या काळांत ताणें दिल्ली विद्यापिठांत ग्रंथालय शास्त्रांतली पदविका, पदवी आनी पारंगतताय हांचो अभ्यासक्रम सुरू केलो. १९४८ वर्सा दिल्ली विद्यापिठान ‘डॉक्टर ऑफ लॅटर्स’ ही भौमानाची पदवी दिवन ताचो भौमान केलो.
रंगनाथन हाणें भारतीय ग्रंथालय चळवळ वाडयली. ग्रंथालय संघाचो अध्यक्ष, अबूगिलाचो आनी ग्रंथालय परिशदांचो अध्यक्ष अशा वेगवेगळ्या नात्यांनी ताणें मोलाची कामगिरी केली. ग्रंथालयशास्त्राचेर आशिया, युरोप, अमेरिका ह्या खंडांतल्या कितल्याशाच देशांतल्यान ताणें व्याख्यानां दिलीं. युनो, युनॅस्को, इंटरनॅशनल फॅडरेशन ऑफ लायब्ररी असोसिएशन, इंटरनॅशनल फॅडरेशन ऑफ डॉक्युमँटेशन हांचे सारकिल्ल्या आंतरराश्ट्रीय समित्यांचेरूय ताणें भौमानाची कामगिरी केली. १९५७त ताका पदमश्री दिवन भारत सरकारान ताचो भौमान केलो. विद्यापीठ अनुदान मंडळाच्या ग्रंथालय समितीचो अध्यक्ष म्हणून ताणें म्हत्वाचें काम केलें. मद्रास विद्यापिठांत ग्रंथालयशास्त्राचें अध्यासन निर्माण करपाखातीर ताणें एक लाख रूपयांची देणगी दिली. १९६२ सावन बेंगळूराक ‘डॉक्युमँटेशन रिसर्च अँड ट्रेनिंग सँटर हाचे वतीन ग्रंथालयशास्त्राचें संशोधन कार्य ताणें चालू दवरलें. नॅशनल प्रोफेसर ऑफ लायब्ररी सायन्स अशी नेमणूक करून भारत सरकारान ताच्या कामाचो भौमान केलो. पेनसिल्वानियांत पिटसबर्ग विद्यापिठावतीन ताका डी.लिट ही पदवी दिली. जाल्यार वर्गीकरण आनी तालिकीकरण ह्या विशयांतल्या संशोधनाखातीर ताका अमेरिकन लायब्ररी असोसिएशनाकडल्यान ‘मार्गारॅट’ मानपारितोशीक हो मान मेळोवपी तो पयलोच भारतीय. ताच्या नांवान हो दीस ग्रंथालयशास्त्रदीस म्हूण मनयतात.
रंगनाथ रामायणः एक दीर्घकाव्य. हें तेंलुगू भाशेंतलें पयलें रामायण. हाचो कर्तो गोन बुध्द रेड्डी हो एक राजा. हाचो काळ इ.स.च्या तेराव्या शतमानाच्या मध्यांतलो. हो ग्रंथ द्विपद छंदांत बरयला. ह्या ग्रंथांत इकराव्या-बाराव्या शतमानांत आंध्रांत वैदिक धर्माची जी प्रतिश्ठापना जाल्ली ताचे पडसाद दिसतात. कवीन रामाक ईश्र्वरी अवताराची उपमा दिनासतना ताका एक अलौकीक शक्तीवान असो मनीस मानला. हातुंतलो रावणूय वीर, धीट झुजारी आनी उदार राजा असो दाखयला. तशेंच ताच्यांतल्या कामूक, दुराग्रही आनी उध्दट सभावाचें वर्णन केलां. कवीन ताच्या दुर्गुणांची निंदा केल्या तशेंच ताच्यांतल्या बऱ्या गुणांची तोखणाय केल्या. रावणाक आपल्या बळ-पुरुशत्वाचो गर्व आसा. तेच वांगडा रामाचे धनुर्विद्येंतले निपूणतायेविशीं आदारूय आसा.
वाल्मिकी रामायणांत नाशिल्ल्यो जायत्यो कथा ह्या रामायणात दिल्ल्यो आसात. ताणें त्यो हेर पुराणांतल्यान, जैनाच्या रामाविशींच्या साहित्यांतल्यान आनी आंध्रांतल्या लोकसाहित्यांतल्यान घेतिल्ल्यो आसात. लोकसाहित्यांतल्यान घेतिल्ले एके कथेचो अंश असोः राम-लक्ष्मण वनवासाक वतकच सुरवेचे कांय दीस शृगवेरपूरांत राविल्ले. रातचीं राम आनी सीता न्हिदतकच लक्ष्मण धोणू-बाण घेवन पर्णकुटी भायर देखरेख करपाक रावलो. ताणें १४ वर्सां न्हीद घेवचो ना अशी प्रतिज्ञा केल्ली. ताची ही प्रतिज्ञा मोडपाखातीर निद्रा देवी एके बायलेचें रूप घेवन ताचे मुखार आयली. तिचो प्रस्न आनी लक्ष्मणान दिल्ली जाप कवीन अशीं मांडल्यांतः
येनु निद्रादेवि; येर्पड देल्पु-
गा नाकु निंकेटलु मानाढय । तंत
विधी विधिंचेनु वेंट वेंट वर्तिप
विधिमेदि निन्नू ने विडुचु किंक?
ननिन, ‘नूर्मिलथंदु नहरहंबुलुनु-
जनियुंडुमंत नी समयंबु दीर्चि
वञ्चिन गैकोंदु वरुस निन्ननिन
निच्च, “नो गाकंच” नेगे निद्रयुनु
नलरुचु ‘नी देवतानुग्रहंब
गलिगे नाकनुचु लक्ष्मण देवुडुंडि
भावार्थः हांव निद्रादेवी. हे मान्यवरा, विधात्यान तुजेवांगडा हावें सहवास करचो अशी येवजण केल्ली आसा. हांव तुका कशी सोडूं? तूंच कितेंय तरी उपाय सांग. तेन्ना लक्ष्मण तिका म्हण्टा - ‘तूं उर्मिलेंत प्रवेश कर आनी रातदीस तिच्यांत आस्पावन वच. वनवासकाळ सोंपतकच हांव थंय येवन तुजें पाणिग्रहण करतां’. निद्रादेवीन लक्ष्मणाचें वचन मान्य केलें तेन्नाच ती थंयच्यान गेली.
हें रामायण देशी भाशेंत आशिल्ल्यान अस्तंत आंध्राच्या दोंगराळ वाठारांत तें लोकप्रिय जालें. थंयचे लोक ताचीं पारायणां करताले आनी बायलो तातुंतल्या प्रसंगांचें गायन करताल्यो.
ह्या रामायणाची कविता सोंपी, सुंदर आनी निर्दोश आशिल्ल्यान तेलुगु भाशेंतलें हें सगळ्यांत बरें रामायण समजप जाता.
रंगनाथस्वामी निगडीकरः (१६१२-१६८४ इ.स.). एक मराठी संतकवी. हो आनंद संप्रदायी आसून रामदास पंचायतनांतलो दुसरो संत. ताच्या बापायचें नांव बोपजी आनी आवयचें नांव बयाबाई. ह्या दांपत्याक तीन पूत जाले. रंगनाथ हो तातुंतलो मदलो पूत. हो यजुर्वेदी माध्यंदिन फांटयाचो आसून वसिष्ठगोत्री आसलो.
पिरायेच्या चवदाव्या वर्सा तो घर सोडून बद्रिकाश्रमांत गेलो. थंय खूब विद्या शिकून तो परत घरा आयलो. ताच्या बापायन पूर्णानंदस्वामीकडल्यान अनुग्रह घेतिल्लो. रंगनाथान आपल्या
