Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/867

This page has not been proofread.

लोकवेद आदुनीकरणाचो प्रक्रियेंत लोक साहित्य हें आंतां तशें अप्रगत वा ग्रामीण लोकांपुरतें उरूंक ना. प्रगत तशें नागरी समाजजिवीताकडे.

साळगांवकार उद्येग समुह: गोंयांत आर्थिक. शिक्षणीक, सांस्कृतिक जडण- घडणेंत मोलाचें योगदान दिवपी एक प्रमुख उद्येक समुह. गोंयच्या आर्थिक उदरगतीक व्हड प्रमाणांत हातभार लावपी खण उद्येगांत भरीव उलाढाल करून, आंतराश्ट्रीय बाजारपेठेंत गोंयच्या खनीजाक दर्जेदार खनीज उत्पादन म्हणून म्हत्व प्राप्त करून दिवप ह्या उद्येक समुहाचो व्हड यत्न कारणीभूत जालो. खण उद्येगा वांगडाच वीज- निर्मीता प्रकल्प , येरादारी वेवस्थात, वैजकी संशोधन केंद्र, शिक्षणीक संस्था, वर्तमानपत्र- नेमाळीं प्रकाशन, खेंळ अशा साबार मळांचेरय ह्या उद्येग समुहाची कामगिरी तोखणायेची आस.

१९३४ त वास्को (मुरगांव) हांगा ल्हान प्रमाणांत किरकोळ विक्रेचो पसरो सुरू करून ह्या उद्येग समुहाच्या संस्थापकान,श्री वासूदेव महादेव साळगांवकारान (जल्मः 13 मे 1916; मरणः 13 ऑक्टोबर 1984) साळगांवाक उद्येगाची बुन्याद घाली फुडें रामकृष्ण ह्या आपल्या भावाच्या सहकार्यान पसऱ्याची व्याप्ती वाडयली

Vasudev_M._Salgaonkar

आनी आयात निर्यातीच्यी धंद्यांत ताचें रुपांतर केलें. फुडाराक 1957 त ' व्ही. एम् सांळगांवकार इ. इरमांव लिमीताद ' कंपनी सुरू करून श्री. वासुदेवबाबा हाच्या कल्पक येवजण आनी कुशळ वेवस्थापनाखाला गोंयच्या खनीज उत्पादनाची निर्यात साळगांवकार कंपनीन केली. 16500 टनांची लोखण- खनिजाची विक्रमी निर्याय करून, साळगांवकार कंपनीन खनीज उत्पादन आनी खनीज निर्यात उद्येगांत पयलें पावल घालें.

आंतराश्ट्रीय बाजारपेठेंत आपलो जम बसयलो. आनी उत्पादनाची पत सांबाळटालो तर हेर राश्ट्राच्या उत्पादनाकडे सर्त करान टिकाव धरचो लागतलो हें वासुदेवबाबाच्या शिटूक ममांत आयलें. तेखातीर गोंयच्या उत्पादनाचो दर्जो सांबाळचो लागतालो हें थारावन ताणें आधुनिक तंत्रशास्त्राचो आदार घेवन खनीज उत्पादनांत वेगवेगळो प्रयोग केलो. उदकाच्या साठ्यापोंदचो म्हाल काडप, उक्ते पद्दतीचें खण काम करप, ड्राय स्क्रीमींग, मॅकानिकल हँगलींग, बेनोफिसीएशन, क्वालिटी कंट्रोल, ट्रान्शीपींग सारके आधुनिक, तांत्रिक सुविधांचो वापर सरून गोंयच्या खनीज उत्पादनांत क्रांतीकारी बदल घडोवन हाडल्यात. तेचपरी आंतरराश्ट्रीय कीर्त जोडून दिल्या. आयचे घडयेक एके फावट 200, 000 टन खनिजाची निर्यात करून वर्साक 3,000,000 टनांवयर निर्यात करपाची हे कंपनीची क्षमता आसा.

खनीज उत्पादनाचो निर्यातीवांगडाच हेर तरेच्या उत्पादनांत साळगांवकार कंपनी मुखार आसा. साबार उद्येगधंद्यांक आवश्क अशे वीज निर्मितीचो प्रकल्प (रिलायन्स साळगांवकार पॉवर प्रॉजेक्टः, राश्ट्रीय -आंतरराश्ट्रीय वाहतूक वेवस्था (आजेंसीय जेराल प्रा. लिमीटेड आनी एअरो मुंडीआल), हॉटेल वेवसाय (तीन आनी पांच नखेत्री हॉटेलां) वित्तसंस्था (पिरामीड फायनान्स लि.) शिक्षण आस्थापनां (महादेवराव साळगांवकार कॉलेज ऑफ लॉ आनी इन्स्टीट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट स्टडीज), प्रकाश (राश्ट्रमत, सुनापरान्त, गोवा टुडे), खेळ(साळगांवकार स्पोर्टस् क्लब) अशा साबार मळांचेर ह्या उद्येग समुहान नामना जोडल्या.

साळगांवकार हें घराणें मुळटे रायबंदरचें. उपरांत तें वास्को स्थायीक जालें. साळगांवकार कंपनीचो संस्थापक वासुदेवबाबा हाचो बापूय श्री. महादेव साळगांवकार वासुदेवबाब भुरगेपणांतच भायर पडिल्ल्यान ताचो सांबाळ ताची आवय गंगाबाय हिणें केलो . भुरगेपणांतच संवसारीची जापसालकी भुजांचेर येवन पडिल्लयान, वासुदेवबाबांक सुवेच्या काळांत खूब अडचणींक तोंड दिवचें पडलें. ताची चिकाटी आनी धडाडी ताच्या आदाराक आशिल्ल्यान ताणें परिस्थितीचेर मात करून वैभवशाली उद्देग उबो केलो. एक पसरकार म्हण सुरवात करून तो एक आंतराश्ट्रीय नामनेच्या उद्येगसमुहाचो अध्याक्ष जालो. ह्या कामांत ताका ताचो भाव (रामकृष्ण) आनी पूत (अनिल, शिवानंद आनी दत्तराज) हांचें सहकार्य मेळ्ळें.

साळगांवकार उद्येग समुहाचें आनी विशेश करून वासुदेवबाबाचें गोंयच्या फुडाऱ्यासंबंदींच्या आनीक एक खाशेल्या योगदानाचो उल्लेख जावप अपरिहार्य जाता. गोंयच्या विलिनीकरणाचो विरेध चळवळीक खुबूच आदार जालो. ह्या प्रसंगार ' राष्ट्रमत' ह्या दैनिकाची जापसालकी घेवन ताणें विलिनीकरण विरोध चळवळीक इतिहासीक योगदान दिलें. उपरांत 'सुनापरान्त' हें दिसाळें सुरू कोंकणी भाशेचे उदरगतीचे चळवळीक हातभार लायलो.

वासुदेवबाबाच्या आर्थिक, सामाजिक, शिक्षण आनी