Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/923

This page has not been proofread.

सादारणपणान व्हायनाचे तीन वर्ग करतात – रेड टेबल व्हायन, व्हायट टेबल व्हायन आनी डेझर्ट व्हायन.

2. ऊर्ध्वपतित सोरो (स्पिरीट) – 1. व्हिस्की – बियरींच्या वेगवेगळ्या प्रकारांचें ऊर्ध्वपतन क्रिया नासून हांगा वेगवेगळ्या उकळबिंदू आशिल्ल्या जायत्या बाश्पनशील – बाश्परुपान उडून वचपी घटक आशिल्ल्या मिश्रणांतल्यान घटक वेगळे करपाचे पध्दतीचो उपेग पडटा. बीयर ज्या पदार्थापसून तयार केल्ली आसता त्याप्रमाण वा विशिश्ट देशाच्या नांवावयल्यान व्हिस्की प्रकाराक नांव दितात. व्हिस्की खंयचीय आसली तरी तांतूत 40-65% आल्कोहॉल आसूंक जाय आनी ती उण्यांत उणी दोन वर्सां मुरुंक जाय.

मको, सांसवां, सातू वा ताचें माल्ट हाचेपसून तयार केल्ल्या व्हिस्की प्रकारांचे मिश्रण करुन ते 2-6 वर्सां लाकडी पिपांत मुरयतकच जी मिश्र व्हिस्की मेळटा तिका ‘कॅनेडियन व्हिस्की’ म्हण्टात. तरेकवार धान्यां आनी उक्त्या जाळाचेर चड भजिल्ले माल्ट हाचेपसून तयार केल्ली, उण्यांत उणी तीन वर्सां मुरयल्ली व्हिस्की ‘स्कॉच व्हिस्की’ म्हूण वळखतात. तिका एक प्रकारचो जळकट वास येता. 35% सरळ व्हिस्की ‘हेर द्रव्यां भरसुनाशिल्ली व्हिस्की’ आनी 65% शुध्द आल्कोहॉल ‘अमेरीकन व्हिस्की’ हो सोरो मेळटा. ऊर्ध्वपतित सोऱ्यांत व्हिस्की हो सगळ्यांत चड लोकप्रिय आसा. व्हिस्कीचें संवसारीक उत्पादन दर वर्सा सुमार 90 कोटी लीटर जाता आसून कॅनडा, स्कॉटलंड आनी अमेरिकेचीं संयुक्त संस्थानां ह्या वाठारांत तिचें चडशें उत्पादन जाता. एक जिनसी व्हिस्की परस मिश्र व्हिस्कीक चड मागणी आसा.

2. व्होडका – हो सोरो चवदाव्या शतमानांत रशियेंत पयलीं तयार करपांत आयलो. हो सोरो गंव, राय, मको, बटाट, बीट आदी खंयच्याय पदार्थांपसून किण्वन करतकच जी बियर मेळटा तिचें ऊर्ध्वपतन करुन आनी लोणारी कोळशाच्या थरातल्यान गाळतकच ऊर्ध्वपतित उदकांत थंड करुन तयार करतात. हातूंत 40-80 % आल्कोहॉल आसता.

3. जिन – बियरीचें ऊर्ध्वपतन करताना कांय वनस्पती वा मसाल्याचें पदार्थ तातूंत भरशीतात तेन्ना जिन हो सोरो तयार जाता. हो सोरो तयार करपा खातीर जुनिपरचीं फळां, एजेलिकांचीं मुळां, बडिशेप, कोथमीर, कॅरावेचें बीं, संत्रां, लिंबू आदींच्यो साली जेश्ठमध, वेलदोडो, कॅसियाचें खोड, कडू बदाम हें पदार्थ वापरतात.

4. ब्रँडी – वेगवेगळ्या व्हायनाचें ऊर्ध्वपतन करतकच ब्रँडी वर्गाचो सोरो मेळटा तो उण्यात उणो दोन वर्सा लांकडी पिपांत मुरयतात. द्राक्ष्यांपसून मेळपी व्हायनाचें ऊर्ध्वपतन करतकच जो सोरो मेळटा ताका ब्रँडी म्हण्टात. बेर फळां पसून तयार केल्ल्या व्हायनाच्या ऊर्ध्वपतनान जें ब्रँडी प्रकार मेळटात तांची नांवां त्या त्या फळांचो उल्लेख तें तें ब्रँडीक ह्या नांवा आदीं लायतात. द्राक्षां आनी हेर फळां हांच्या व्हायनांचें मिश्रण करुन आनी तांचें ऊर्ध्वपतन करुन कांय ब्रँडीचें प्रकार तयार करतात.

5. कॉन्यॅक – शांपेनच्या वेगवेगळ्या प्रकारांत फिन्स बॉइस, बॉर्डरीज आदीं व्हायनांपसून ऊर्ध्वपतनान मेळपी ब्रँडी प्रकार भरसून हो सोरो तयार करतात.

6. आरमान्यक – दक्षिण फ्रांसात तयार जावपी एक सोऱ्याचो प्रकार. हो कॉन्यॅकवरीच वेगवेगळ्या द्राक्ष्यांच्या व्हायनापसून मेळपी ब्रँडीप्रकार एकमेकांत भरसून तयार करतात. हेरिथ शेरी ह्या व्हायनापसून तयार केल्ली आनी मातयेचो वास आशिल्ली स्पॅनिश ब्रँडी, पोर्ट व्हायनापसून केल्ली पुर्तुगेज ब्रँडी मस्कती द्राक्ष्यांपसून पेरु, चिली, अर्जेंटीना आनी बोलीव्हीया ह्या वाठारांत तयार केल्ली पीस्कॉ ब्रँडी, काळ्या चेरीच्या फळांपसून जर्मनीच्या ऱ्हाइनाच्या देंगणांत आनी स्वित्झर्लंडात तयार जावपी किर्शव्हासर ब्रँडी, अलुबुखार फळांपसून यूगोस्लाविया आनी बाल्कन देशांत तयार करपांत येवपी स्लिव्हव्हिटस ब्रँडी हें दक्षिण अमेरिकेंतलें आनी युरोपांतलें कांय ब्रँडी प्रकार आसात. ब्रँडीचें सगळ्यांत चड उत्पादन फ्रांस आनी अमेरिकेचीं संयुक्त संस्थानां ह्या देशांत जाता.

7. रम – उसाचो रोस मोलॅसिस (उसाच्या रोसाच्या ज्या भागापसून साकरेचें स्फटिक साद्या प्रक्रियांनी मेळोवंक येना असो भाग) वा गोड हांच्या किण्वनान तयार जाल्ल्या निखळ सोऱ्याचे ऊर्ध्वपतन करतकच हो सोऱ्याचो प्रकार मेळटा. हातूंत 80 % परस चड आल्कोहॉल मेळटा.

8. कॉडियल लिक्युर – आल्कोहॉल जिन आनी हेर ऊर्ध्वपतित सोरो आनी फळां, सुवादीक आनी मसाल्याचे पदार्थ वा तांचे अर्क, हांच्या मिश्रणांत अमेरिकेंत कॉर्डियल आनी युरोपांत लिक्यूर म्हण्टात. हातूंत 60-85% आल्कोहॉल आनी थोडी साकरय आसता. एनिसॅट, क्रिम द मेंथ, ट्रिपल सेक, स्लो जिन, हे कांय नामनेचें कॉर्डियलचे प्रकार आसात. हाचे भायर बेनिडिक्टिन आनी शारट्रूज ह्या नांवाच्या कॉर्डियलांची नामनां आसा.

कांय हेर ऊर्ध्वपतिय सोरो – 1. ओकोलेहाओ – उसाचो रोस., तांदूळ, मको हांच्या किण्वनान आनी ऊर्ध्वपतनान हो सोरो तयार करतात. कांय वनस्पतींचींय मुळां वापरून ताका रुच हाडटात. हातूंत 40-50% आल्कोहॉल आसता.

2. टकीला आनी मेस्कल – हो घायपाताच्या कांय जातींच्या रोसांच्या किण्वनान आनी ऊर्ध्वपतनान मेक्सिकोंत तयार करतात.

3. अरक – ताडाचो रोस वा तांदळापसून किण्वन करुन आनी ऊर्ध्वपतनान ईस्ट इंडीड जुव्यांत तशेंच भारत आनी श्रीलंकेक हो सोरो करतात.

भारतातलीं सोरो निर्मिती – भारतांत पुर्विल्ल्या काळांत