Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/113

This page has not been proofread.

1.एकदंत 2. महोदर 3.गजानन 4.लंबोदर 5. विकट 6. विघ्नराज 7. धूम्रवर्ण 8. वक्रतुंड ह्यो आठ प्रतिमा आसात. आतां त्यो नव्यान करून घेतल्यात.

सभामंडपाउपरांत गर्भकूड मेळटा. गर्भकुडींतलीं मूर्त ‘मयुरेश्वर गणेशाची’ आसा. गणपतीचें हें रुप नदरेंत भरून रावता. मुद्गलपुराणांत ‘हाका चार हात आनी तीन दोळे आसात, वयल्या दोन हातांमदल्या एका हातांत पाश तर दुसऱ्या हातांत अकुंश धरिल्लो आसा. सकयल्या दोन हातांमदीं उजवो हात धोंपराचेर दवल्ला तर दाव्या हातांत मोदक धल्ला,’ अशें वर्णन केलां. पूण प्रत्यक्षांत ताचें दर्शन अशें जायना. ताच्या कपलार तिसरो दोळो आसूंये अशें दिसता. ह्या जाग्यार रत्न जडयिल्लें आसा. तेचपरी ताच्या बोंबलेंतय रत्न जडयिल्लें दिसता. हे मुखेल मूर्तीच्या दावे आनी उजवे कडेक हालवक येवपी सिध्दी-बुध्दी नांवाच्यो दोन देवता (धातुमूर्ती) आसात. मुखार उंदीर आनी मोर आसात. मोर (मयूर) हें वाहन आशिल्ल्यान ताका ‘मयूरेंश्वर’ हें नांव पडलां. मयूरेश्वराची मूर्त ही खरी मूळ मूर्त न्हय अशें म्हणटात. खरी मूर्त माती, लोखण आनी रत्न हांच्या अणूंची आसून ती सद्याच्या मूर्तिफाटल्यान ‘गुप्त’ रितीन आसा अशें समजतात.

ह्या थळांत चार म्हत्वाचे उत्सव जातात. विजयादसमीक, भाद्रपदांत, माघ म्हयन्यांतले चवथीक आनी चवथ्या सोमवती उमाशेक हे उत्सव जातात. ह्यो उमाशी वर्सांतल्यान चार फावट येतात.

2. चिंतामणीः थेऊर- ता. हवेली, जि. पूणे

अष्टविनायकांतलें दुसरें म्हत्वाचें क्षेत्र ‘चिंतामणी’ जावन आसा. ‘चिंतामणी’ संबंदान वेगवेगळ्यो पूराण कथा चलतात. ह्या चिंतामणीक अनुश्ठान करपी साधकांक शांती आनी थीरबुध्दीचें वरदान मेळटा अशें ह्या क्षेत्र संबंदान म्हणटात. चिंचवडचो मोरया गोसाव्यान थेऊरच्या जंगलांत खर तप केलें. ताच्या तपाचेर प्रसन्न जावन श्री गणेशान वाघाच्या रुपान ताका दर्शन दिलें. मोरया गोसाव्याक ह्याच जाग्यार सिध्दी मेळिल्ली. थेऊराक सतराव्या शेंकडयाच्या सुर्वेक माधवराव आनी रमाबाई पेशवा हांच्या काळांत व्हड म्हत्व मेळ्ळें. माधवराव चिंतामणीचो भक्त आसलो. राज्याच्या कारभारांतल्यान वेळ मेळ्ळ्यार तो मन शांत