Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/241

This page has not been proofread.

खेळांप्रकार: 1988 वर्साचे सोल ऑलिंपिक मेरेन ज्या 23 खेळप्रकारांक ऑलिंपिक खेळांत सुवात मेळिल्ली ते अशे: 1. धनुर्विद्या 2. अँथलेटीक्स 3. बास्केटबॉल 4. मुष्टिझूज 5. पनेळ सर्त 6. सायकलींग 7. घोड्या सर्त 8. तरसादी सर्त 9. फुटबॉल 10.कसरती 11. हँडबॉल 12. हॉकी 13. ज्युडो 14. मॉडर्न पँटॅथ्लॉन 15. व्हड्या सर्त 16. पिस्तूलबाजी वा नेमबाजी 17. पेंवप 18. व्हॉलीबॉल 19. वजन उखलप 20. शिडां-व्हड्यांसर्त 21. कुस्ती 22. टेबल टेनीस 23. लॉन टेनीस. ऑलिंपिक रीतीरिवाज आनी पद्धती: ऑलिंपिक खेळांत पवित्र रीतीरिवाजांक चड म्हत्व आसता. आयजूय ताका पाळो दितात. तातूंतल्यो कांय गजालीं फुडलेतरेन आसात.

ऑलिंपिक दिवटी: ऑलिंपिक दिवटी पेटोवप हें ह्या खेळांतलें पवित्र कार्य आसता. ही दिवटी ग्रीसांत, ऑलिंपिया गावांचल्या हिराच्या देवळांत रीतरिवाजा प्रमाण पेटयतात. थंयच्यान ही दिवटी जंय ऑलिंपिक खेळ जातात, ते सुवातीर सुवाळ्या वरवीं हाडटात. जो वेळमेरेन ऑलिंपिक खेळ चलतात, तितले दीस ही दिवटी थंय पेट्टा. खेळ सोंपतकच नेमाप्रमाण ती पालयतात. 1928 त, अँम्स्टरडॅम ऑलिंपिकांत ही दिवटी पयले फावट पेटयली.

खेळगड्यांचो सोपूत: ऑलिंपिकांत वांटो घेवपी दरएक खेळगडो फुडल्या उतरांनी सोपूत घेता. ‘आमी असो सोपूत घेता की, आमी खिलाडूवृत्तीचे ऊंच भावनेन ऑलिंपिक खेळांत वांटो घतले. खेळाचें व्हडपण आनी आमच्या देशाचो भोवमान राखूंक खेळांतलें नेम आनी नीत हांका आमी पाळो दितले आनी तांचो आदर करतलें.’ 1920 वर्सा, अँटवर्प ऑलिंपिक खेळांत बॅल्जियम देशाच्या व्हिक्टर बॉईन ह्या खेळगड्यान सगळ्यांत पयलीं असो सोपूत घेतिल्लो. सगळ्या खेळगड्यांच्या वतीन हो सोपूत घेतात.

ऑलिंपिक प्रतीक: ऑलिंपिक बावट्याच्या धवे फाटभुंयेचेर तांबडें, निळें, हळडुवें, काळें पाचवें अशा रंगांचीं एकांमेकांत घुस्पल्ली पांच वर्सुळां, ऑलिंपिक खेळाचें प्कतीक आसून ती पांच खंडांची इश्टागत दाखयतात. ह्या वर्तुळांचें म्हळ्यार ऑलिंपिकांचे ध्येयवाक्य ‘चड गतिमान, चड ऊंच आनी चड बळीश्ट’ अशें आसा. (लॅटीन भाशेंत- Citius, Altius,Fortius).

ऑलिंपिकाच्या वर्तुळांकय एक इतिहास आसा. इ. स. प . 676 वर्सा इलिसच्या इपिथस राजान शांतताचेखातीर आज्ञापत्र काडिल्लें. तातूंत खेल चलतना शास्त्रां बाळगुपाक बंदी घाल्ली. राज्यांतलीं प्लेगाची साथ पयसावची म्हूण हें आज्ञापत्र काडिल्ले. हो आंगवणीचो प्रकार आसलो. हे आज्ञापत्र कांश्याच्या पांच वर्तुळांत कोरांतिल्लें. हो पांच वर्तुळां फुडें ऑलिंपिक खेळाचें प्रतीक जाले. सद्याचो बावटो 1913 वर्सा बॅरन कुबॅरतें हाचे सुचोवणे प्रमाण वयलेवरी केलो. 1914 वर्सा पारिस ऑलिंपिकांत तो पयले खेप वापरलो. ऑलिंपिक बोधचिन्ह (Mascot): ऑलिंपिक बोधचिन्ह राखपाची चाल 1972 वर्सा म्युनीक ऑलिंपिकांत सुरू जाली. त्या वर्साच्या बोधचिन्हाचें नांव ‘वाल्डी’ (Waldi)1976 वर्साच्या बोधचिन्हाक ‘अमीक’, 1980 वर्साच्या बोधचिन्हाक ‘मिशा’, 1984 वर्साच्या बोधचिन्हाक ‘सॅम’ तर 1988 वर्साच्या बोधचिन्हाक ‘होदोरी’ ही नावां आसली. 1992 वर्साचें ऑलिंपिक बोधचिन्ह ‘कोबी’ म्हळ्यार सुणो हें आसतलें.

ऑलिंपिक गीत: ऑलिंपिक खेळाचें एक खाशेले गीत आसून ते उक्तावण दबाज्यावेळार वाजयतात.

ऑलिंपिक तस्त्रीप, पदकां: ऑलिंपिक सर्तींत पयलें तीन क्रमांक जोडप्यांक भांगर, रुपें आनी कांशें ह्या धातूंचीं पहकां फाव जातात. पयले स क्रमांक जोडप्यांक प्रशस्तीपत्र मेळटा. दरेक पदकां 60 मिमी. व्यासाचें आनी 3 मिमी. दाटायेचें आसता. भांगरापदकांत 6 ग्रॅम भांगर आसता. रुप्या पदकांत 92.5% रुपें आसता.

ऑलिंपिक खेळाचें आयोजन: ऑलिंपिक खेळाचें आयोजन, वेवस्था आनी नियंत्रण ‘इंटरनॅशनल ऑलिंपिक कमिटी’ ही संस्था पळयता. तातूंत दरेक वांगडी देशाचे एक ते तीन प्रतिनिधी आसतात. भारताचें प्रतिनिधित्व करपी ‘इंटरनॅशनल इंटरनॅशनल असोसिएशन’ ही संस्था दिल्ली हांगा 1927 वर्सा घडयली. इंटरनॅशनल ऑलिंपिक कमिटीची मुखेल कचेरी स्वित्झर्लंडच्या लोझान शारांत आसा. पियॅर द कुबॅरतँ, 1896 ते 1925 मेरेन हे संस्थेचो अध्यक्ष आसलो. 1925 ते 1942 मेरेन, बॅल्जियमचो काउंट लातूर, 1942 ते 45 मेरेन स्वीडनचो झिगफ्रिड एड्स्ट्रम, 1952 ते 70 मेरेन अमेरिकेचो एव्हरी ब्रुंडेज आनी उपरांत लॉड किलानीन हे समितीचो अध्यक्ष जालो. सद्या खुआन आन्तोनियो सामारांच हे समितीचो अध्यक्ष आसा. ही संस्था ऑलिंपिक खेळाचें खंयचे शारांक दितात, देशांक दिनात. संवसारांतल्या देशांचीं झगडीं वा धुस्पटी नाका थंय वयर सरच्यो न्हय म्हूण अशी मांडावळ केल्या.

1896 वर्सासावन विंगड विंगड सुवातींनी जाल्ले ऑलिंपिक खेळ, अशे: 1896- अथेन्स (ग्रीस); 1900-पारिस (फ्रांस); 1904-सेंट लुईस (अमेरिका); 1960-अथेन्स (ह्या ऑलिंपिक खेळाक मान्यताय मेळूंक ना.); 1908-लंडन (ग्रेट ब्रिटन);1912-स्टॉकहोम (स्वीडन); 1916-बर्लिन-पयल्या म्हाझुजाक लागून जावंक ना -1920 अँटवर्प (बॅल्जियम); 1924-पारिस (फ्रांस); 1928-एम्स्टरडॅम (हॉलंड); 1932-लॉस अँजेलीस (अमेरिका); 1936- बर्लिन (जर्मनी); 1940-लंडन दुसऱ्या म्हाझुजाक लागून जावंक ना; 1948-लंडन (ग्रेट ब्रिटन); 1952 हेलसिंकी (फिनलंड); 1956-स्टॉकहोम (स्वीडन) मेलबोर्न (ऑस्ट्रेलिया); 1960-रोम (इटली); 1964-टोकिओ (जपान); 1968-मेक्सिको सिटी (मेक्सिको); 1972-म्युनिक (अस्तंत जर्मनी); 1976-माँट्रीयल (कॅनडा); 1980-मॉस्को (रशिया); 1984-लॉस अँजेलीस (अमेरिका); 1988-सोल (द. कोरिया); 1992 वर्साचे ऑलिंपिक बार्सेलोना (स्पेन) हांगा 25 जुलय सावन जातलें.

शिंयाळी ऑलिंपिक: शिंयाळी ऑलिंपिकांत जावपी स्केटींग, आयस हॉकी हे खेळ सुर्वेक ऑलिंपिक खळांत खेळयताले. 1924 सावन हे वेगळे काडून शिंयाच्या दिसांनी जावपी शिंयाळी ऑलिंपिकांत खेळोवपाची चाल सुरू जाली.

पयलें शिंयाळी ऑलिंपिक 1924 वर्सा शामोनिक्स फ्रांस हांगा जालें. ताचेउपरांत वेगवेगळ्या सुवातींनी जाल्ले शिंयाळी ऑलिंपिक खेळ फुडलेतरेन: 1926-सेंट मॉर्टिझ (स्वित्झर्लंड); 1932-प्लासीड (न्यूयॉर्क); 1926-गार्मिश, पार्टिनकिरचन (जर्मनी); 1948-सेंट मार्टिझ (स्वित्झर्लंड); 1952-ऑस्लो (नार्वे); 1956-कोरिनाड-एम्पीझो (इटाली;1960-स्काव्ह व्हॅली-कालिफोर्निया (अमेरिका); 1964-इन्सब्रुक (ऑस्ट्रिया); 1968-ग्रनोबल (फ्रांस); 1972-सापोरो (जपान); 1976-इन्सब्रुक (ऑस्ट्रिया); 1980-लेक प्लासीड-न्यूयॉर्क (अमेरिका); 1984-साराईव्हो (युगोस्लाव्हिया); 1988-कालगारी (अल्बर्ट). -काें.वि.सं.मं.

ऑस्ट्रिया: मध्य युरोपांतले प्रजासत्ताक राश्ट्र. अक्षयवृत्तीय विस्तार 46o22’ उत्तर ते 49o1’ उत्तर आनी 9o22’अस्तंत ते 17 o 10‘अस्तंत. दक्षिण उत्तर अंतर उदेंतेवटेन 295 किमी. जाल्यार अस्तंतेवटेन फकत 64 किमी. उदेंत-अस्तंत अंतर चडांतचड सुमार 580 किमी. क्षेत्रफळ सुमार 83,849 चौ. किमी. लोकसंख्या 75.59.000(1981); राजधानी व्हिएन्ना. देशाचे शीमेची लांबाय सुमार 2,627 किमी. आसा. उत्तरेवटेन अस्तंत जर्मनी आनी स्वित्झर्लंड हे देश आसात. ह्या देशाक खंयचेवटेन दरयादेग ना.

भूंयवर्णन: युरोपांत स्वित्झर्लंडफाटल्यान दुसरो दोंगरी वाठार म्हूण ऑस्ट्रियाक वळखतात. ह्या देशाचो अस्तंते कडलो वाठार चडसो आल्स