Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/60

This page has not been proofread.

तोंडां एकठावप, आवेंग, हे दाखोवपा खातीर.

5. रेचितः सुंदर आनी सोबीत रितीन भुंवयो बारीक कप. उपेगः एकाद्रें गुपीत आयकप, एकाद्र्या थळा कडेन पळोवप.

6. कुंचितः एक वा दोन भुंवयो कमानदार करप. उपेगः मोग्याच्या गैरहजेरेंत ताची याद काडून उक्तायिल्लो आनंद, फकाणांचो राग, विलास हे भाव दाखोवपा खातीर. मान हालोवन करपाच्या अभिनयाचे चार प्रकार आसात. ते अशे-

1. सुंदरिः मान धारेवटेन (क्षितीज) एका वळीत दवरून हेवटेन तेवटेन घुंवडावप. (तिर्यक् प्रचलित) उपेगः मोगाचे क्रियेचो आरंभ, परीक्षा घेवप, ‘शाबास्’ अशें म्हणप, याद काडप, फकाणांनी केल्लें अलोवणे, सहानुभूतीचें सुख हे भाव उक्तावपा खातीर.

2. तिरश्चीनः सोरपाचे चालीवरी दोनूय वटांनी मान वयर करप. उपेगः तरसाद पाजप, सोरपाचे चाली इतल्या नेटान चलप हे भाव दाखोवपा खातीर

3. परिवर्तितः अर्धचंद्रावरी उजवे आनी दावे वटांनी मान मोडप. उपेगः शृंगारनर्तन, कपलाचो उमो घेवप हे भाव दाखोवपा खातीर.

4. प्रंकपितः पारव्यावरी फाटल्यान फुडल्यान मान घुंवडावप. उपेगः ‘तूं आनी हांव’ अशें सांगप, मेजप, झोके घेवप हे भाव दाखोवपा खातीर.

हाताच्या अभिनयाचे प्रकार आसात, ते अशेः

1.प्रसारणः बोटां ताठ करप, 2.कुंचितः बोटां बागोवन, 3. रेचितः बोटां पातळावन, 4. पुंखितः हात फुडें, बोटां ताठ, बागयिल्लीं वा पातळिल्लीं, 5.उद्वेश्टितः हाताचो तळवो वयर धरिल्लो. 6. व्याकृतः हात एके वटेन फुडे हाडिल्ली, 7. परिवृतः हात एकेवटेन फुडें केल्लो, 8. संकेतः उतरा बगर कल्पना दिवप, 9. चिन्हो- ज्यो गजाली फुडें आसात आनी ज्यो गजाली दिश्टी पडनात तांच्यो कुरवो विंगड विंगड चिन्हांच्या आदारान दाखोवप. 10. पदार्थटीकः उतरांचे अर्थ जाणा जावन घेवप.

वयर आयिल्ले प्रकार सोडून थानांचे पांच, शरिराच्या फुडल्या भागांचे पांच, कमराचे पांच, मांडयेचे पांच, पांयांचे पांच, अभिनय प्रकार भरत हाणें सांगल्यात.

सादारणपणान अभिनयाचे तीन प्रकार केल्यात ते अशे.

वाचिक अभिनयः रंगमाचवेलो कलाकार तोंडान जें कितें उलयता ताका वाचिक अभिनय म्हणटात. ह्या अभिनयांत कलाकार आपल्या तोंडांतल्यान उच्चरिल्लीं वाक्यां आनी उतरांच्या आदारान राग, तिडक, संताप, थंडसाण, शृंगार सारके भाव उकतावन दाखयता. भरतान ह्या अभिनयंची त्रेसठ लक्षणां सांगिल्लीं आसून तांच्या बऱ्या वायट गुणांची खोलायेन विस्कटावणी केल्या.

आहार्य अभिनयः कलाकारान आपल्या रंगमाचयेवेल्या संवगाक फावो सारको भेस करप हाका ‘आहार्य अभिनय’ म्हणटात. हो प्रकार अभिनया परस नेपथ्याचो एक वांटो जावन आसा.

सात्विक अभिनयः सात्विक भाव आठ प्रकारचे आसात. हातूंत स्तंभ, स्वेद, रोमांच सारके भाव आसपावतात.

भारतीय अभिनयकलेचो इतिहास खूब पुर्विल्लो आसा. संस्कृत भाशेची नाट् परंपरा हेर खंयचेच भाशेंतल्. नाटकां परस खूब पोरनी आसा. अभिनयकलेचो आरंभ सुमार दोन, सवायदोन हजार वर्सा फाटीं जालो. नाटकाच्या मळार भरतमुनीसारको नाट्याचार्य जालो ना अशें मानतात. भरतान आंगीक अभिनयाचो जितलो अभ्यास केला तितलो नाटकाच्या खंयच्याच जाणकारान करूंक ना. भरतमुनी हो भास ह्या नाटककाराच्या काळांतलो आसूंये अशे डॉ. केतकार हांचे मत आसा. भासानूय अभिनयाचेर खोलायेन नियाळ केल्लो आसा. ताचेवेल्यान अभिनयकलेची उदरगत भासाच्या पयलीं जाल्ली अशें म्हणू येता. आयच्या युगांत भारतासयत पुराय संवसारांत अभिनयकलेक ‘’ शास्त्रीय आनी सोबीत सुंदर रूप मेळ्ळां. आयचें अभिनयशास्त्र आनी पुर्विल्ले पयले अवस्थेंतले नाट्यशास्त्र हांची तुळा केल्यार, दोनूय कडेन अभिनय एकाच सिध्दान्ताचेर आदारिल्लो दिसता. मध्ययुगांत हे कलेक देंवती कळा लागली. आयज ललीत कला वांगडा अभिनयाचीय पच ऊंच गेल्या. नाटक आनी अभिनय हांचे सांस्कृतीक संबंद लक्षांत घेवन आयज मेरेन हे कलेक वाडीक समाजाच्या सगल्या थरांतल्यान खूब आदार मेळ्ळा.

                                                       -को.वि.सं.भ

अभियांत्रिकीः सैमांत मेळपी सगळ्या तरांच्या शक्तींचो आनी कच्चा मालाचो उपेग करून, मनीस जिणेक अदीक उपयुक्त आसपी साधनां उत्पन्न करपाच्या आनी तांचें नियंत्रण करपाच्या तंत्राक ‘अभियंत्रिकी’(Engineering) म्हणटात. आगगाडी, विमान, प्लॅस्टिक, दूरध्वनी, रेडिओ, दूरदर्शन, कृत्रिम धाग्याचें कापड, तरेकवार यंत्रां ह्यो सदच्या वापरांत आशिल्ल्यो वस्तू अभियंत्रिकी तंत्रांचीं कांय उदाहरणां