बुलढाणा ह्या जिल्ह्यांयल्यान वचून चांगदेव गांवांत तापीक मेळटा.जायते फावट तापी-पूर्णा देगण असोय उल्लेख मेळटा.तिच्यो गिरणां,बोरी,पांझरा,बोराई ह्यो उपन्हंयो अस्तंतकडल्यान सह्याद्रीच्या उत्तर वाठारांतल्यान येतात.गुजरातेंतल्यान राजपीपला दोंगुल्यांतल्यान आयिल्ली वारेली ही एकच म्हत्वाची उपन्हंय तापीक उजवेकडल्यान मेळटा. तापीच्या भोंवतणच्या वाठारांत चड करुन ज्वारी,कापूस,तेलबियो,कुड्डणां आनी भात हाचें पीक जाता.तापी न्हंयेच्या दक्षिणेकडल्या उपन्हंयेच्या देगणांत काळे मातयेचो खोल थर आशिल्ल्यान खानदेश-व्हराडचो नामनेचो कापूस उत्पादक वाठार तयार जालो.तापी देगणांतल्या रानांत इमारती लाकूड,कोंडे आदी मोनजात,सुकणीं आनी सोरोपूय मेळटात.सुरतेक तापी न्हंयेचेर बंदर आसा पूण तें गाळान भरुन मेळटात.सुरतेक तापी न्हंयेचेर बंदर आसा पूण तेण गाळान भरुन आयिल्ल्यान ताचो व्हड प्रमाणांत उपेग जायना.तापी देगणांतल्या धुळेळ,जळगांव,भुसावळ,अकोला,अमरावती आदी शारांतल्यान राश्ट्रीय म्हामार्ग वतात. तापी देगणांत उदक शिंपणावळीची गरज आशिल्ल्यान तापीच्या उपन्हंयाचेर जायते शिंपणावळ प्रकल्प जाल्यात.गुजरातांत सुरसावन 80 किमी.अंतराचेर उकाईचे अस्तंतेक तापीचेर बांद घाला. धर्मीक म्हत्वः हिंदु पुराणांत तापी न्हंयेचो तपती,ताप्ती,तापिका आनी तापिना असो उल्लेख मेळटा.सूर्यान आपलो दाह उणो करपाक ही न्हंय निर्माण केली असो उल्लेख महाभारतांत मेळटा.तिचें लग्न संवरण राजावांगडा जालें.कुरु वंशाचो संस्थापक कुरु हो तिचो पूत असोय उल्लेख मेळटा.तापीचे देगेर सुमार 108 तीर्थक्षेत्रां आसात.तातूंत पुर्णा संगमालागसारचें चांगदेव आनी गुजरातांतले बोथान हांची चड नामना आसा.तापी न्हंयेचो जल्म आषाढ शुध्द सपत्मीक जालो अशें तापी म्हात्म्यांत म्हळां.दर वर्सा ह्या दिसा तापीचो जल्मोत्सव मनोवपाची चाल तापीचे देगेवयल्या क्षेत्रांनी चलता.
ताबूत(ताजिया) इस्लामांतल्या शिया पंथाच्या लोकांचें शोकप्रदर्शन.कुराणांत ताजिया वा ताबूत सोडून इझीन हें रुप मेळटा.आदल्या तेंपार हें शोकप्रदर्शन इमाम हुसेनाच्या हौतात्म्या निमतान ताचे कबरी लागसार आनी घराय करताले.सद्या चड करुन हुसेनाच्या करबला हांगा आशिल्ले कबरीची प्रतिकृती करुन मोहरमाच्या उत्सवांत धा दीस ताबूत बसयतात.शिया पथाचे लोक आपले एपती प्रमाण रुपें.ह्स्तीदंत,चंदन,शिंशें,कंवची,कोंडे,कागद आदींचो वापर करुन ताबूत करतात.चड मोलाचे ताबूत विसर्जन करिनासतना जायतीम वर्सां दवरतात.पूण सादे कोंडे आनी कागद वापरुन तयार केल्ले ताबूत निमाण्या दिसा दफन करुन विसर्जीत करतात.ह्या उत्सवाखातीर गिरेस्त लोक घुमटा-वरी इमाम बारा तयार करुन हारशे,बोंदेरां,झुंबर,उंची कापड आदींनी सजयतात.तातुंतूच एका कोनशाक वण्टीवटेन मेक्केकडेन तोंड करुन ताबूताची स्थापना करतात.ताबूताकडेन हुसेनाचीं शस्त्रां,कपडे,खावपाचे पदार्थ दवरतात.दिवे लावन ताबूत सजयतात.ताबूताकडेन एक सोंपो तयार करुन ताचेर मौलवी मज्लिस नांवाचो भाग धर्मग्रंथांतल्यान वाचून दाखयतात. मज्लिस म्हळ्यार शोकसभा.ताचेउपरांत सदांच सकाळ सांजवेळ मर्सिए(शोकसभा)म्हण्टात.ह्या गायना उपरांत हसन-हुसेन हाच्या नांवान सगळेजाण हड्डें बडोवन आकांत करतात. निमाण्या दिसा सगल्या ताबूतांची मिरवणूक वता.मिरवणूकेंत एकलो हसन हुसेनाच्या हौतात्मय प्रसंगाचें दुखेस्त वर्णन वाचीत चलता.निमाणें मिरवणूक कबरस्तानांत व्हरुन थंय ताबूताचें दफन करतात आनी सगले निमाणे संस्कार पुराय करतात.भारतांत कांयकडेन ताबूत उदकांत विसर्जीत करपाची चाल आसा.लोक घरा येतकच आपले तांकीप्रमाण दानधर्म करतात. ताजिया वा ताबूत हें शोक नाटय हुसेनाचे ह्त्ये उपरांत धाव्या दिसा आशुरा सणाक(मोहरम म्हयन्याची धा तारीख)वेगवेगळ्या प्रकारांनी जाता.हुसेनाच्या घोडयाची ताचे चलयेचे(फातिमा)वरातीची,ताचे अंत्ययात्रेचीं आदी मिरवणुक चड करुन त्या दिसा काडटात.ताबूत वातनियाची सध्याची विकसीत स्वरुपांतली प्रथा ही हालींच्या काळाळतली.शिया पंथाचे तातर (तार्तर) लोक ताबूतांक कासिमाचें (इमाम हसनाचो चलो)लग्नघर मानतात ताबूल फळेः घरांत बसून खेळपाचो खेळ.खूब पुर्विल्ल्या काळसावन हो खेळ कोंकणांत खेळटात.पयलीं जेन्ना ल्हान पिरायेचेर चलयांचीम लग्नां जातालीं तेन्ना कांय खेळपाचीं साधनां दिवपाची रीत आशिल्ली.तशेंच चवथीच्या पयल्या वज्यावेळरय खेळाचीं धाडटालीं.तातूंत मुखेल करुन ताबूल फळेळ हो खेळ आसतालो.आदल्या तेंपार घराघरांनी ताबूल फळें आसतालेंच.ल्हानापसून व्हडामेरेन सगलेच हो खेळ आवडीन खेळटाले.मेकळो वेळ खर्चुपाचो ही बरो खेळ आसलो. ह्या खेळाक ताबूल फळें,दोन रंगांच्यो बारा –बारा(सगल्यो चोवीस)घुलो आनी चार ताबलां अशें साहित्य लागता.ताबुल फळें सादारण 12 इंच लांब आनी 6 इंच रुंद आसता.ताबलां 8 इंच लांब.1/2 इंच रुंद आनी ¼ इंच दाट आसतात.ताचेर बारा-बारा खणांचे चार भाग दाखयल्ले आसतात.ताच्या कडांनी नक्षीकाम चित्रीत केल्लें आसता.ताबलां चड करुन लाकडांची आसतात.केन्ना केन्नाय कोंडयाच्या कामींचींय ताबलां करतात.कोंडयाच्या कामींचीं ताबलां केल्यार एक फायदो आसता तो म्हळ्यार तांचे एके वटेनच्यान पाचवो रंग (कोंडयाचो रंग)आनी दुसरे वटेनच्यान तासून गुळगुळीत केल्ल्यान धवसार रंग येता.ताका दोन आंगांचें वेगळेंपण दाखोवपाखातीर ताबलां रंगोवचीं पडनात. ह्या खेळांत गूण मेजपाची तरा अशी आसा.चारय ताबलांचेर एकेवटेन दोनूय तोंकांकडेन दोन दोन फुलयो जाल्यार दुसरेवटेन एक एक फुली आसता.दोन फुलयो आशिल्लीं चारय ताबलां पडलीं जाल्यार बारा गूण मेळटात.एक फुली आशिल्ली चायर ताबलां पडलीं जाल्यार आठ गूण मेळटात.दोन फुलयो आशिल्लें एक ताबूल आनी 1 फुलीं आशिल्ली तीन ताबलां पडलीं जाल्यार तीन गूण आनी दोन फुलयो आशिल्ली दोन आनी एक फुलयो आशिल्लीं तीन आनी एक फुली आशिल्लें एक ताबूल पडलें
