पूण मानसीक कारणां वा आनीक कसल्योय पिडा आसल्यार तांचेर उपाय करचो पडटा.
कांय जाणांचे बाबतींत एके वस्तूची ॲलर्जी नासता. ती तरेकवार वस्तूची आसता आनी तांकां लागून पिडेस्ताक ॲलर्जीमुक्त करप हें खुबूच कठीण आसता. केन्ना केन्नाय खंयचे वस्तूपसून ॲलर्जी जाल्यार हें लेगीतकळपाक मार्ग नासता.
दम्याक जी वस्तू कारणीभूत आसता तिचेपसून पिडेस्ताक पयस दवरल्यार ती उबस चुकोवं येता. उबस आयलीच जाल्यार वखदां तशेंच सुस्कार घेवपाक मदत करपी मशिनांचो आदार घेवंचो पडटा.
स्वासनळयांच्या स्नायुंचें आकुंचन उणें करून सुस्कार भायर भितर घेवपाक सोंपें जावंचें देखून आतां थेवोफिलीन (Theophilin) ॲड्रेनालीन (adrenalin) आनी अमायनोफिलीन हीं वखदां दितात. कांय वेळार कॉरटीकोस्टॅरॉयड हाचो उपेग करचो पडटा.
हात पंपाच्या आदारान वखदांचो फवारो तोंडांत मारपाची तजवीज आसा. ह्या फवार्यांवरवीं दम्याचे त्रास उणे जातात.
दम्याची उबस खर जाल्यार वखदांभायर, हॉस्पिटलांत इण्टॅन्सीव कॅर युनीट (खर जतनाय विभाग) हातूंत यंत्रयुक्त हुस्कार करपाच्या उपकरणाचो गरजेप्रमाण वापर करप जाता.
- डॉ. पुर्णानंद अवदी
दयानंद सरस्वती :
(जल्म: १८२४, टंकारा, गुजरात; मरण: ३० ऑक्टोबर, १८८३, अजमेर).
एकुणिसाव्या शेंकड्यांतलो मुखेल धर्मसुदारक, वैदीक धर्माचो पुरस्कर्तो आनी आर्य समाजाचो संस्थापक.
ताचें मूळ नांव मूळशंकर. ताणें बरयल्ले आपजिणेचे टिपणेवयल्यान ताचो जल्म काठेवाडींतल्या एका गिरेस्त ब्राम्हण घराण्यांत जालो, अशें समजता. पूण ताच्या आवय-बापायविशीं मात तातूंत कांयच उल्लेख मेळनात. चरित्रकार देवेंद्रनाथ मुखोपाध्याय हाच्या मतान दयानंद सरस्वतीच्या बापायचें नांव करशंजी लालजी तिवारी आनी आवयचें नांव अमृता बेन आशिल्लें. ताचो बापूय भाटकार आशिल्लो. तशेंच तो लोकांक रिणां दिवन कळंतर घेतालो. ज्या घराण्यांत दयानंद सरस्वतीन जल्म घेतलो तें घराणें कर्मठ आशिल्लें आनी ताचो बापूय शिवाचो भक्त आशिल्लो.
पिरायेच्या पांचव्या वर्साच दयानंद सरस्वतीन संस्कृत ग्रंथांचो आभ्यास करपाक सुरवात केली. आठव्या वर्सा मूज जातकच ताणें वेदांचो अभ्यास सुरू केलो. पिरायेच्या चवदाव्या वर्सा ताणें वेदांचेर आनी खास करून यजुर्वेदाचेर प्रभुत्व मेळयलें.
एक फावट शंकराचे पिंडीचेर एक हुंदीर भोंवतना ताणें पळयलो आनी ताचो मुर्तीपुजेवयलो विस्वास उडलो. ताच्या विचारांत बदल जालो. सत्याच्या सोदाखातीर १८४५त ताणें घर सोडलें. ताणें पुराय देशाची भोंवडी केली आनी जायत्या शास्त्रांचें गिन्यान मेळयलें. पुर्णानंद नांवाच्या स्वामीपसून ताणें संन्यास धर्माची दिक्षा घेतली आनी ‘दयानंद सरस्वती’ हें नांव धारण केलें.
१८६०त मथुरेंत बिरजानंद स्वामीचें शिश्यत्व ताणें आपणायलें. ताचेकडेन तो तीन वर्सां आशिल्लो. ताणें हिंदू धर्मग्रंथांचो, मुखेल करून वेदांचो, खोलायेन अभ्यास केल्लो. वैदिक ग्रंथांतूच सगळ्या गिन्यानाचो उगम आसा हाचेर ताचो विस्वास बसलो. तो मुर्तीपुजा आनी हिंदू धर्मांतल्या कर्मकांडा आड आशिल्लो. वैदिक हिंदू धर्माचें पुनरुज्जीवन करचें अशें ताणें थारायलें. बुध्दा पयलींचो हिंदू धर्म होच खरो धर्म अशें ताचें मत आशिल्लें.
दयानंद सरस्वती जातीभेदाक, कर्मठपणाक, धर्मांतराक विरोध केलो. जे कोण क्रिस्तांव वा मुसलमान धर्मांनी गेल्ले, तांच्या शुध्दीकरणाचो वावर ताणें सुरू केलो. ब्रिटीश लोक भारतीयांक अपमानकारक वागणूक दितात तें पळोवन ताका राग येतालो. राष्ट्रीय जागृतायेक आनी व्यक्तीचे उदरगतीक बर्या धर्माचें शिकप गरजेचें हें वळखून ताणें शिक्षण प्रचाराच्या वावराक सुरवात केली. राष्ट्रीय एकचार वाडीक लागचो म्हणून ताणें हिंदी भाशेचो पुरस्कार केलो. वैदिक हिंदू धर्म मानचो, वेदांचो अभ्यास करचो, मुर्तीपुजा करची न्हय, जातीभेद मानचो न्हय अशी शिकवण ताणें दिली.
आपल्या विचारांक मूर्तरूप दिवपाखातीर ताणें १० एप्रिल १८७५ ह्या दिसा ‘आर्य समाज’ ह्या पंथाची स्थापणूक केली. ह्या समाजांतल्या लोकांनी वायट परंपरेक विरोध करून शिक्षणाचो प्रसार करचो हो हेत आसलो. आपल्या वैदिक धर्मविचारांचो प्रचार करपाखातीर ताणें उत्तर प्रदेश, राजस्थान, पंजाब, बिहार, मध्य प्रदेश आदी वाठारांनी भोंवडी केली आनी हिंदी भाशेंत व्याखानां दिवन धर्मजागृताय केली. आर्य समाजाचे वतीन ताणें वैदिक शाळा सुरू केल्यो, फिरोझपूराक अनाथाश्रम सुरू केलो. वेगवेगळेकडेन आर्य समाजाचे फांटे निर्माण केले. आर्य समाजाचो प्रचार परदेशांतूय जावंचो, भारतांतल्या अनाथ आनी गरीब लोकांक शिक्षण आनी आदार मेळचो ह्या हेतान ताणें उदेपूराक ‘परोपकारिणी सभा’ नांवाची आनीक एक संघटना सुरू केली.
आर्य समाजाच्या प्रचाराखातीर ताणें कांय ग्रंथ बरयले. ताचो सगळ्यांत म्हत्वाचो ग्रंथ म्हळ्यार ‘सत्यार्थप्रकाश’. हातूंत ताणें वेदांतलें मोलादीक गिन्यान हिंदी भाशेंतल्यान मांडलें. तेभायर ताणें ‘संस्कारविधी’, ‘पंचमहायज्ञविधि’, ‘गोकरुणानिधि’ आदी ग्रंथ बरयले. ह्या ग्रंथांनी ताणें शुध्द वैदिक धर्माचें स्वरूप, रुढींचो आनी कुड्ड्या विस्वासांचो निशेध, बायलांक आनी शुद्रांक शिक्षणाचो लाव आदी म्हत्वाच्या विशयांचेर भर दिलो.
१८८३ वर्सा तो जोधपूराक गेलो. थंयच्या संस्थानिकांचो ताचेर विस्वास बसलो. पूण संस्थानिकांच्या लागशिल्ल्यांक दयानंद सरस्वतीची शिकवण मानवली ना. तांणीय ताचेर विखाचो प्रयोग केलो अशें म्हण्टात.
