Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/429

This page has not been proofread.

49 माक्षिका मुस्का द 50 मिथुन जेमिनी ग्र 51 मीन पिसीस ग्र 52 मृगशीर्ष ओरायन द 53 मेष एरिस ग्र 54 यम इंडस द 55 यमुना इरिडानस द 56 ययाती पर्सीयस उ 57 रेखाटणी नॉर्मा द 58 लघुलुब्धक कॅनिस मायनर द 59 लघुसिंह लिओ मायनर उ 60 लघ्वक्ष्व इक्व्युलियस उ 61 वाताकर्ष ऍटालिया द 62 वायुभक्षक शॅमिलिऑन द 63 वासुकी हायड्रा द 64 वीणा लायरा उ 65 वृक लूपस द 66 वृक्ष्चिक स्कॉर्पियस ग्र 67 वृषपर्वा सिफियस उ 68 वृषभ टॉरस ग्र 69 शकरी व्होलॅन्स द 70 शर सॅजिट्टा उ 71 शर्मिष्ठा कॅसिओपिया उ 72 शशक लेपस द 73 शिखाबल पॅव्हो द 74 शिल्पागार स्कल्प्टर द 75 शृगांक्ष्व मोनोसेरॉस द 76 शौरी हर्क्युलीस उ 77 श्यामशबल केनीझ व्हीनॅटिसाय उ 78 षडंश सॅक्सटन्स द 79 सप्तर्षि अर्सा मेजर उ 80 सरठ लॅसर्टा उ 81 सारथी ऑरिगा उ 82 शींव लिओ ग्र 83 सुक्ष्मदर्शी मायक्रोस्कोपियम द 84 स्वस्तिक त्रक्स द 85 हंस सिग्नस उ 86 हस्त(ध्वांक्ष) कोर्व्हस द 87 होकायंत्र पिक्सिस द 88 होरायंत्र होरोलोजियम द

(उ = ग्रहपथाचे उत्तरेक, ग्र= ग्रहपथा लागीं आनी द= ग्रहपथाचे दक्षिणेक). -को. वि. सं. मं. पूरक नोंदः गिरो, फलज्योतीश.

नगरपालिका : शारांनी रावपी नागरीकांक तांच्यो दीसपट्ट्यो नागरी गरजो आनी सूखसोयी मेळोवन दिवपी स्थानीक स्वराज्य संस्थेक नगरपालिका अशें म्हणटात. भारतांत नगरपालीका स्थापन करपाचो अधिकार 1850 वर्साच्या कायद्यान केंद्र सरकाराक मेळ्ळो. खंयच्याय शारांतल्या नागरिकांनी आपल्या शारांत नगरपालिका स्थापन जावंची, ते संबंदान आमी कायद्याचें पालन करतले अशे तरेचो अर्ज रतकच सरकार नगरपालिका स्थापन करपा विशीम फावो ते उपाय येवजिताले. 1850 वर्सा उपरांत पंदरा-वीस वर्सांनी भारतांतल्या खुबशा शारांनी नगरपालिका स्थापन जाल्यो. नगरपालिका स्थापन करपाचो निर्णय सरकारान घेतकच राज्यपाल णव ते पंदरा वागड्यांची ‘म्युनीसीपल कमिशनर’ ह्या नात्यान नेमणूक करतालो. विंगड-विंगड जाती-धर्मांतल्या प्रतिष्ठित नागरीकांक प्रतिनिधीक पंच म्हणून नेमताले. कामकाजा विशींचे नेम नगरपालिकेन तयार करपाचे आनी राज्यपालान मंजूर करतकच ते अंमलांत हाडप अशी चाल आसली. घरपट्टी आनी जकात हे कर घालपाचो अधिकार नगरपालिकेक आसलो. तेच भाशेन रस्ते, नितळसाण, उदका-पुरवण हीं कांमां गरजेचीं मानताले. जिल्हाधिकाऱ्याच्या बदला बिनसरकारी वांगड्यांक अध्यक्ष करपाची चाल 1885 वर्सदा सावन सुरू जाली. प्रतिष्ठित नागरीकांक नगरपालिकेच्या कामांत लक्ष घालपाक फावो तो वेळ मेळना हें लक्षांत घेवन कांय सरकारी अधिकाऱ्यांची नगरपालिकांचेर नेमणूक करपाक सुरवात जाली. ते भायर स्वतंत्र कर्मचारी वर्गूय नेमलो. 1901 वर्सा बॉम्बे डिस्ट्रिक्ट म्युनीसीपालीटीस ऍक्ट सुरू केलो. ताका लागून ल्हान शारांनीय नगरपालिका स्थापन करपाक मेळ्ळ्यो. नगरपालिका हो प्रांतिक सरकाराचो विषय मानपाक लागले आनी दर एका प्रांतांत हाचे विशीं फावो ते कायदे चालीक लायले. 1918-19 च्या मॉंटेग्यु-चेम्सफर्ड सुदारणे प्रमाण नगरपालिकांनी सगळे नदरेन निवडणूकांचें तत्व अंमलांत आयलें. मतदानाचो हक्क, एके थराविक रकमे परस चड घरभाडें, शेतसारो वा आयकर भरपी नागरीकां पुरतो मर्यादीत आसलो. पूण स्वातंत्र्या उपरांत प्रौढ नागरिकांक मतदानाचो हक्क दिवपाचें तत्व नगरपालिका निवडणुकांनी आपणायलें. गोंय, दमण आनी दीव नगरपालिका कायदो, 1968 वर्सा अस्तित्वांत आयलो आनी 1969 वर्सा तो चालीक लावपाक सुरवात जाली. ह्या कायद्यान नगरपालिका स्थापन करपा विशीं तरतुदी केल्ल्यो आसात. त्यो वापरांत हाडपाची जापसालदारकी मंडळ, अध्यक्ष, स्थायी समिति, विषय समिति(नेमणूक केल्यार) आनी मुखेल अधिकरी हांचे कडेन सोंपयिल्ली आसा. साबार नगरपालिकांच्यो निवडणुको प्रत्यक्ष मतदान पद्दतीन प्रौढ मताधिकाराच्या तत्वाप्रमाण जातात. तशेंच, निवडणुको घेवपाची जापसालदारकी राज्य सरकारान नेमिल्ल्या म्युनिसिपल प्रशासन अधिकाऱ्या कडेन दिल्या. कलम 18 प्रमाण मतदारांची यादी तयार करप, निवडणुकांचो वेळ, दीस, सुवात थरोवप, निर्वाचन अधिकारी नेमप, उमेदवारी भरप/फाटीं घेवप, मतदान पत्रिका तयार करप आनी निवडणुकां विशीं हेर तरतुदी करपाचे अधिकार राज्य सरकारा कडेन आसात. दर नगरपालिके एक अध्यक्ष आनी एक उपाध्यक्ष वेंचून काडचो पडटा. अध्यक्ष आनी उपाध्यक्ष हांची नेमणूक वेंचून आयिल्ल्या वांगड्यातल्यान पंचवीस दिसांपयलीं जावपाक जाय. ह्या दोनूय पदाधिकाऱ्यांची मुजत