Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/522

पडटकूच ७ जूनाक सातवो हाॅकोन मायदेशांत परत येवन ताणेंदेशाची बरीच उदरगत केली. नाॅर्वे हो संविधानात्मक राजेशाय आशिल्लो देश.राजेशाय वंशपरंपरेन चलता आनी संविधानाप्रमाण राजाच्या पयल्या चल्याक गादयेर बसपाचो पयलो मान आसा.१८१४ त जाल्या संविधानाप्रमाण राजकारभार चलता.राजा हो देाशाचो घटनात्मक मुखेली आसून सगळें शासन ताच्या नांवान चलता.पूण ताका संसद बरखास्त करपाचो अधिकार ना.राजा हो सैन्याचो मुखेली तसोच मुखेल धर्मगुरुय आसा.संसदेक स्टाॅर्टिग म्हण्टात.स्टाॅर्टिग दोन सदनी आसून तातूंत १५५ प्रतिनिधी आसतात.तांची वेंचणूक दर चार वर्सानी जाता. अर्थीक स्थिती-नाॅर्वे हो उण्या प्रमाणांत जमीन आशिल्ल्या शेतकामत्यांचो देश.वारशा हक्कांक लागून जमनीची वांटणी चालूच आसा.हांगाची मुखेल पिकावळ म्हळ्यार बटाट,अोट, गंव, सातू आनी हेर कड्डणां.जनावरां पोसून तांचेकडल्यान मास आनी दूद मेळोवपाचो धंदो बरयाच प्रमाणांत चलता.रानांतल्या रुखांक लागून लाकडा उद्देगाची उदरगत जाल्या. नुस्तें मारप हो हांगाचो मुखेल वेवसाय.दर्यादेगेचो आवाठ १९.२ किमी.आसा.तातूंत विंगड विंगड प्रकारांचें नुस्तें मेळटा.इलॅक्ट्रॅानिक उपकरणांनी नुस्त्यांच्या भिरयांचो सोद घेतात. नाॅर्वेत खनीज कांय प्रमाणांत मेळटा.लोखण, फातरी कोळसो,जस्त,तांबें,शिंशें,रुपें हीं खनिजां मेळटात.उद्देगधंद्यांचेी हांगा भोव उदरगत जाल्या.देशांत यंत्रसामुग्री,रसायनां, सारें,शिमीट, कागद, कपडे,साकर हांचे कारखाने आसात. रस्ते आनी रेल्वेमार्ग बांदपाच्या कामाक हांगा १९ व्या शेंकडयांच्या दुसरया अर्दासावन सुरवात जाली.हांगा १९८६ मेरेन सुमार ८६,१४३ किमी.आशिल्ली.नाॅर्वेक व्हड आनी मेकळी दर्यादेग लाबिल्ल्यान दर्यादेगांनी तशेंच खोल दर्यांतले येरादारींत हो देश बरोच मुखार आसा.देशांत आंतरराश्ट्रीय चार आनी हेर ३४ विमानतळ आसात. == लोक आनी समाजजीण- ==सुमार दोन हजार वर्सापयलींसावन मदल्या युरोपांतल्या नॅार्डिक वंशाचे लोक नाॅर्वेक रावताले.गोरे कातीचे, ऊंच आनी अशीर मुखामळाचे हे नाॅर्डिक वंशाचे लोक व्हड प्रमाणांत आसात आनी ते व्हायकिंगांचे पुर्वज आसात.दक्षिणेक वाेकुळ्या तोंडाचे आल्पायन वंशाचे लोक मेळटात आनी उत्तरेकडेन लॅप वंशाच्या लोकांचो राबितो आसा.विस्ताराचे नदरेन युरोपांतल्या खंयच्याय देशापरस नाॅर्वेची लोकसंख्या उणी आसा.नाॅर्वेंतलो समाज चडसो ग्रामिणूच आसा. == भास आनी साहित्य- ==नाॅर्वेयन ही इंडो-युरोपी भाशा-कुटूंबाच्या जर्मन शाखेच्या स्कँडिनेव्हियन पंग२ांची एक भास.हे भाशेचे दोन प्रकार आसात.पयल्या प्रकाराक बुकमाल (बुक नाॅर्वेजियन) म्हण्टात.हे भाशेचेर डॅन्मार्की भाशेचो प्रभाव पडला आनी तिचो वापर वेव्हारांत चड करतात.हीच हांगाची राजभास.दुसरे भाशेक न्युनुस्र्क (न्यु नाॅर्वेजियन)म्हण्टात.ही आधुनिक साहित्यीक भास आसून ललीत साहित्यांत तिचो वापर चड करतात.नाॅर्वेंत शाक्षरतायेचें प्रमाण १७% आसा.१८६० सावन नाॅर्वेत मुळावें शिक्षण सक्तीचें केलां. आॅस्लो, बर्गेन, त्राॅनहेम आनी स्टावांगर हीं हांगाचीं म्हत्वाचीं थळां.ते शिवाय आनीक म्हत्वाचीं थळां आसात ती म्हणजे, स्वाल बार व्दिपसमूह,यान मायेन जुंवो, बूव्हे जुंवो, पिटर १आनी व्किन माॅड लँड. - कों. वि. सं. मं . == निंबाळकर, मारुती दत्तात्रय: ==(जल्म:१३ आॅगस्ट १९३२, चिपळूण रत्नागिरी). सुटकेझुजारी.तो इंडियन नॅशनल काँग्रेस समितीचो वांगडी आशिल्लो.१५ आॅगस्ट १९५५ ह्या दिसा वी. डी. चितळे हाच्या फुडारपणाखाला बांदासावन गोंयांत येवन पत्रादेवीक सत्याग्रहांत ताणें वांटो घेतिल्लो.पुर्तगेज पोलिसांनी ताका धरुन खूब मार दिलो.फुइें कामगार चळवळिंंतूय ताणें वांटो घेतिल्लो.दोन सप्टेंबर १९८७ ह्या दिसा महाराष्ट्र सरकारान सन्मानपत्र दिवन ताचो भोवामान केलो. -कों. वि. सं. मं. == निकॅल ==:एक धातुरुप मुलद्रव्य.रसायनीक चिन्न Ni:अणूक्रमांक (अणूकेंद्रांतल्या प्रोटाॅनांचो आंकडो)२८;अणूभार ५८.७१;आर्वत सारणींतलें (इलॅक्ट्रॅान रचनेप्रमाण केल्ल्या मूलद्रव्यांच्या कोश्टकरुय मांडणेंतलें)८ ब गटांतलें आनी लोह त्रयींतलें एक संक्रमणी मूलद्रव्य; विरगळ बिंदू १,४५५ सें;सळसळ बिंदू२,९०० सॅ;घनताय(२० से.क)८.९ ग्रॅ./घ सँमी;थीर सैमीक समस्थानिकांचो अणूभार ५८(६८%),६०(२६%),६१(१%),६२(४%)आनी ६४(१%)(कंसांतले आंकडेसैमीक निकॅलांतलें समस्थानिकांचें प्रमाण दाखयतात).किरणोत्सर्गी (भेदक कण वाकिरण भायर सोडपी) समस्थानिकांचे अणूभार ५६,५७,५९,६३,६५आनी ६६;ह्या किरणोत्सर्गी मसस्थानिकांचें अर्धायुश्य २.५६ वरांपसून निक२ल(६५) ते ८०,००० वर्सामेरेन निकॅल (५१) आसता;विद्युत् विन्यास (इलॅक्ट्राॅनांची अणूंतली मांडणी)२,८,१६,२;संयुजा (हेर अणुंकडेन संयोग पावपाची तांक दाखोवपी अंक)२;भुकवचांतलें प्रमाण ०.०१६% आसा. धर्तरेचेर पाविल्ल्या उल्कांतल्या लोखणापसून पुर्विल्ल्या मनशान साधनां आनी हत्यारां तयार केल्लीं.अशा लोखणांत ५-१५% निकॅल सांपडलां.युथिडीमस ह्या बॅकि्ट्रयन राजाच्या (इ.स.प. २३५) नाण्यांनी २०.०४% निकॅलआनी ७७.५८% तांबें आशिल्लरंअशें नदरेक आयलां.पुर्विल्ल्या काळांत चीनी लोक मिश्रधातूच्या स्वरुपांत निकॅलाचो उपेग करताले.१७५१ त निकोलायट (NIAS)आशिल्ल्या खनिजापसून अशुध्द निकॅल ए.एफ.क्रुन्स्टेट हाणें तयार केलें.१७७५ त टी.अो.बर्गमन हाणें ताच्या म्हणण्याक तेंको दिलो आनी निकॅल हेंनांव सर्वमान्य जालें.१८०४त एच. टी. रिक्टर हाणें शुध्द स्वरुपांत निकॅल तयार केलें आनी १८७५ उपरांत निकॅलाचें व्हड प्रमाणांत उत्पादन सुरु जालें. विपुलतेच्या नदरेन निकॅलाचो सगळ्या मूलद्रव्यांत २४ वो क्रमांक आसा.अग्निज खडकांत सरासरी ०.०१% निकॅल सांपडटा.पूण वेपारीनदरेन म्हत्वाचे अशे सांठे सामके उणे आसात.निकॅल धातुकां सल्फायड आनी टाॅमसन-मोकलेक, अस्तंत आॅस्ट्रेलिया, रशिया(सायबेरिया), द.आफ्रिका, फिनलँड, नाॅर्वे, चीन, भारत, अमेरिका, न्यू कॅलेडोनिया, क्युबा आनी आॅरेगाॅन (अमेरिकेचीं संयुक्त संस्थानां),ग्रीस आनी ब्राझीलांत आसात.१९७५ त निकॅलाचें संवसारीक उत्पादन ( कन्युनिस्ट देश