वापर जातालो. ह्या शास्त्रीय उपेगावांगडाच धर्मीक वापरूय जाल्लो मेळटा. रातच्या वेऴार घरार पतंग सोडल्यार भूतबादा पयस जाता असो कांय देशांनी समज आसा.
पतंगाचो दोन तरेचे उपेग आसले तरी ताचे निर्मितीफाटलें मूळ कारण सांगप कठीण आसा. खेळाचें खेळणें म्हणून जल्माक आयिल्ल्या पतंगाचें फुडें अवकाश प्रसार माध्यम जालें काय अवकाश प्रसार माध्यमाच्या उद्देशान निर्माण जाल्लो पतंग उपरांत खेळणें जालें हाचेविशीं निश्चीतपणान सांगप जावंचेंना.
विमान, ग्लायडर, हवाई सत्री सारकिल्ल्या साधनांची निर्मिती ज्या शास्त्रीय तत्वांचेर केल्या त्याच तत्वाच्या आदारान पतंगाचें उडप जाता. हवेचो दाब, पतंगाचें वजन आनी ह्या दोगांयमदलो पतंग तरंगपाक कामाक येवपी संयोग वा-याच्या वेगाच्या प्रमाणाकडेन संबंद दवरता आनी संबंदांतल्यान वायूगतीकी नियमांवरवीं पतंगाचें हवेंत उडप जाता.
पतंगाचो खेळ भोवतेक सगळ्याच राश्ट्रांनी चलता. कोरिया, चीन, जपान आनी मलाया ह्या देशांनी पतंग हो राश्ट्रीय खेळ आसा. चीनांतल्यान पतंगाचो खेळ भारतांत आयलो अशें म्हण्टात. खूब शेंकड्यांआदीं सावन चलिल्लो हो खेळ उत्तर भारत आनी गुजरातांत चड लोकरुचीचो आसा.
मो त्सू आनी कुंगशू-फान (चीन, इ. स. पयलीं सवो-पांचवो शेंकडो), लॉरेन्स हारग्रेव (ऑस्ट्रेलिया, 1850-1915), अलेक्झांडर ग्राहम बॅल (अमेरीका, 1847-1922), फ्लॅचर बेडन-पावल (इंग्लंड, 1860-1937), फ्रान्सिस रोगॅलो आनी डोमिना जॅलबर्ट (अमेरीकी) पतंगाविशीं मोलाचें संशोधन केलां.
हालींच्या काळांत पतंग सोडपाच्यो सर्ती आयोजीत करतात. ह्या सर्तींमगदीं चडांत चड उंचायेचेर पतंग सोडपाची तशेंच पतंगांमदीं झूज लावपाची सर्त आसता. दोन स्पर्धक आपले हिकमतीन एकमेकांच्या पतंगाक शह दितात. आनी पतंग पिंजप, दोरी तोडप असो हे सर्तीचो निकाल लागता. ते भायर वेगवेगळ्या आकाराचे, वजनाचे, मोदीचे पतंग तयार करून हवेंत सोडपाच्योय सर्ती जातात. -कों. वि. सं. सं.
पतंजली- इ.स.प. दुस-या शेंकड्यांत जावन गेल्लो व्याकरण- महाभाष्याचो कर्तो, योगदर्शनाचो प्रणेतो नी आयुर्वेदांतले चरक परंपरेचो जनक. हो गोनर्द देशांत रावतासो अशें म्हण्टात. उत्तर प्रदेशांतल्या गोंडा जिल्ह्याक पयलीं गोनर्द अशें म्हण्टाले. पतंजलीन दक्षिणेंत चिदंबरमाक महाभाष्य बरयलें, अशी एक आख्यायिका आसा. ताचे आवयचें नांव गेणिका आशिल्लें, अशें म्हण्टात. ती तप करता आसतना तिच्या पोशांत विष्णुचो शेषनाग सुक्ष्म रुप घेवन पडलो आनी पोशांतलें उदक सकयल उडयता आसतना तो मनशाचें रूप घेवन जल्मलो. तो पोशांतलो पडलो म्हणून ताका पतंजली (पतन्- अंजली, अंजली –पोसो) हें नांव ताचे आवयन दिलें, अशी एक आख्यायिका प्रचलीत आसा. पंतजलीचें शिकप तक्षशिलेंत जालें आनी ताणें कितल्याशाच शस्त्रांचें गिन्यान मेळयलें. शुंगवंशाचो राजा पुष्यमित्र हाच्या यज्ञांत पतंजलीन पुरयतपण केल्लें, असो उल्लेख महाभाष्यांत आसा.
पाणिनीच्या अष्टाध्यायांतल्या सुत्रांचेर कात्यायनान वार्तिकां बरयलीं आनी ह्या सूत्र-वार्तिकांचेर पतंजलीन महाभाष्य बरयलें. हातूंत पतंजलीन व्याकरणांतल्या कितल्याशाच म्हात्वाच्या प्रस्नांचेर चर्चा करून कांय निर्णय दिल्यात. व्याकरण वांगडाच तेन्नाची समाजीक, राजकीय, भुगोलीक परिस्थिती समजुपाक महाभाष्याचो खूब उपेग जाता. संस्कृत व्याकरण शास्त्राच्या आनी पतंजली हांकां मुनीत्रय अशें म्हण्टात.
पतंजलीच्या नांवार योगसूत्रे ह्या नांवाचो योगदर्शनावयलो एक ग्रंथ नांवाजिल्लो आसा. योगसुत्रांचो रचनाकार पतंजली हो महाभाष्यकार पतंजलीपरस वेगळो आसूंक जाय अशें कांय जाणकाराचें मत आसा. दोनूय ग्रंथांची भास आनी रचना पळेल्यार तांचो कर्तो एकूच आसूंक जाय, अशी शक्यताय आसा.
आयुर्वेदाची चरकसंहिताय पतंजलीन बरयलूब, अशें म्हण्टात. ते संहितेचें मूळ नांव आत्रेय संहिता अशें आसा आनी कृष्ण यजुर्वेदाचो चरकशाखेचे पतंजलींन ते संहितेचें संस्कारण केलें म्हणून ताका चरकसंहिता हें नांव पडलें अशें मानतात. -कों. वि. सं. मं.
पतिव्रता- आपल्या घोवाकडेन एकनिश्ठ रावपी बायल ही पतिव्रता. हिकाच सती, साध्वी अशेंय म्हण्टात. मनून मन, वचन आनी देह हांचेवरवीं आपल्या घोवाकडेन अव्याभिचार निश्ठेन वागपी बायलेक पतिव्रता म्हळां. पतिव्रत्यांतलें आनीक एक म्हत्वाचें तत्व म्हळ्यार कोणाय दादल्याकडेन लग्न जातकूच ताच्यांत किदेंय उणेपण वा व्यंग दिसले तरी ताचेबगर हेर खंयच्याय दादल्याचो सपनांत लेगीत विचार करप ना. भारतांत जायत्या बायलांनी ह्या आर्दशाक पाळो दिल्ल्याच्यो देखी आसात. हिंदू कुटूंब वेवस्थेंत जायत्या बायलांनी वायट परिस्थितींतूय घोवाक साथ दिल्ल्याची आनी ताचीं संकटां आपल्याचेर घेवन वेळ पडल्यार जीव दिवपाचोय धीर दाखयला. पुर्विल्ल्या साहित्यांत पतिव्रत्याचो व्हड आर्दश दाखोवपी बायलो म्हळ्यार सिता, सावित्री, द्रौपदी, गांधारी आदी. राम-सीता वनवासाक गेल्लेकडेन रावणाक सीतेक उबारून व्हरून पट्टराणी करपाचो मोह दाखयलो. पूण सीतेन ताका न्हयकार दिलो. सत्यवान अल्पायुषी आसा हें कळुनूय सावित्री ताचेकडेन लग्न जाली आनी फुडें ताचो प्राण व्हरूंक आयिल्ल्या यमाक प्रसन्न करून तिणें आपलो घोव परत मेळयलो.
गांधारेक जेन्ना आपलो घोव कुड्डो म्हणपाचें कळ्ळें तेन्ना तिणें आपल्या चितांत घोवाविशीं खंयचोय विपरीत भाय निर्माण जावंचो न्हय देखून स्वताच्या दोळ्यांचेर सदांखातीर पट्टी बांदून घेतली. द्रौपदीन आपल्या पांच घोवांखातीर खर कश्ट आनी अपमान सोंसले. हरिश्चंद्राची बायल तारामती हिणें आपलो घोव विश्वामित्राच्या देण्यांतल्या मुक्त जावंचो देखून आपल्याक विकून घेवपाकूय उणे केलेंना.
कठीण प्रसंगार घोवाक साथ दिवप, संकटांपसून ताची राखण करप, ताचेकडेन एक निश्ठ रावप आनी ताची सेवी करप हो खरो पतिव्रतेचो धर्म अशें धर्मशास्त्रांत म्हळां. जायत्या पतिव्रता बायलांनी आपल्या सतित्त्वाच्या बळार जायत्यो अद्भूत आनी असंभव गजाली केल्ल्याचीं उदारणां पुराणांनी आनी हेर ग्रंथांनी मेळटात. - कों. वि. सं. मं.
