पूण शिंया तेंपार हें पीक चड बरें जाता.हाचे वेगवेगळे प्रकार भारतांत लागवडीखाल आसात.हातूंत 'ऑस ग्रीन' ह्या प्राकाराची चड नामना आसा.वाफ्यांत बी उडोवन वर्सांतल्यान तीन वा चड खेपे पेरणी करतात.हॅक्टराक ३० किलो बीं लागता.जमनीचे मशागती वेळार हॅक्टराक दरेके तोडणेउपरांत २० किग्रॅ.नायट्रॉजन दिल्ल्यान नवीं पानां रोखडींच आनी भरपबर प्रमाणांत येतात.तोडपाआदीं १५-३० सेंमी. लांबायेचीं लुसलुशीत पानां जीं जून जावचें आदीं देंठासयत तोडतात.हे भाजयेचें सगळ्यांत चड पीक म्हळ्यार हॅक्टराक ८,००० ते १०,००० किग्रॅ. पानां मेळटात.भारतात सपाट प्रदेशांत द्विलिंगी,देंठ नाशिल्लीं आनी वाऱ्यावरीं परागसिंचन जाल्लीं फुलां येतात.उपरांत फळां आनी बियो मेळटात.
ह्या पिकार सर्कोस्पोरा बेटीकोला ह्या कवकाक लागून जावपी रोग सगळ्यांत म्हत्वाचो.पानार तपकिरी रंगाचे तिबे पडून रोगिल्लो भाग चडसो गळून पडटा.पिकाची लुवणी करतकच पल्लो एकठांय करून जळप वा पिकाची फेरपालट करप हो पिडेचार म्हत्वाचो उपाय.ताम्रयुक्त कवकनाशकाची फवारणीय करतात.हाका लागून पानां जेन्ना भाजयेखातीर वापरतात तेन्ना तीं उदकांत धुवप गरजेचें आसता.
विलायती पालकही एक वर्सभर जगपी वखदी वनस्पत.मुळची आशियांतली.ह्या झाडाची सुर्वेक वाड जावंचे आदीं खोड मोटवें आनी जमनीभरवण आसून ताचेर घोंसांनी पानां येतात.फूडें खोड उंच वाडटा आनी पानांच्या खांचींतल्यान ताचेर खांदयो येतात आनी मुखेल खोडार खांदयेच्या पानांचे खांचींत फुलां येतात.पानां सादीं आसून कांय प्रकारांनी तीं गुळगुळीत वा कांय प्रकारांनी खडबडीत आसतात.पानांचो देंठ लांब आनी तांबसो आसता.हाचें बीं कांय प्रकारांनी गुळगुळीत जाल्यार कांय प्रकारांनी खडबडीत आसतात.हाचीं हेर सामान्य लक्ष्णां चिनोपोडरसी कुळांत वर्णिल्लेवरी आसात.हे चडशें थंड हवामानांत वाडपी पीक.उत्तर आनी दक्षिण भारतांत हे पालेभाजयेची लागवड दोंगराळ वाठारांत मर्यादीत प्रमाणांत जाता.
सुदारीत प्रकार(अ)व्हर्जिनिया सॅव्हॉय:हातूंत पानां व्हड आनी काळसर पाचवीं आसून दरेका जाग्यार फोडावरी दिसतात.बीं कांटेरी आसता.(आ)अर्ली स्मूथ लीफ:हातूंत पानां लेव पाचवीं,तोंकाकडेन अशीर,गुळगुळीत आनी व्हर्जिनिया सॅव्हॉय परस ल्हान आसतात.ह्या झाडाचें उत्पादन सपाट प्रदेशांत जाल्यार व्हर्जिनिया सॅव्हाय हाचें उत्पादन दोंगराळ वाठारांत करतात.
-कों. वि. सं. मं.
पालकार,गुंडलो धाकटू:(जल्म:२४ जानेवरी १९३२,सावय वेरें,फोंडें). सुटकेझुजारी.सुटके चळवळिच्या काळांत म्हाड्डोळ,बाणस्तारी,दुर्भाट,फोंडें,उजगांव खांडेपार आनी सावड्डें ह्या वाठारांनी वण्टीपत्रकां लावप,लिपचोऱ्यां बसका घेवन फुड्या बेतांची थारावणी करप असलीं कामां तो करतालो.९ ऑगस्ट १९५४ दिसा पोलिसांनी चवकशी काडपाखातीर ताच्या बापायक धरून व्हेलो.बापायक धरून व्हेला हें कळटकच थंय आपल्या बापायचे कशे हाल करतले हें चिंतून पोलिसांक वचून मेळ्ळो.तामें चार वर्सां बंदखणीची ख्यास्त भोगली.१९७२ वर्सां भारत सकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
-कों. वि. सं. मं.
पालकार,विनायक सोनू:(जल्म:१९३५,सावय वेरें,फोंडें). सुटकेझुजारी.'आझाद गोमंतक दल' संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो.आझाद गोमंतक दल संघटनेन वज्रें गांवांत घडोवन हाडिल्ल्या लस्करी प्रशिक्षण शिबिरांत ताणें वांटो घेतिल्लो.तो पत्रकांय वांट्टालो.६ डिसेंबर १९५७ दिसा पोलिसांनी ताका धरलो आनी बंदखणींत घालो.९ जून १९५७ दिसा ताका स म्हयने बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली आनी स म्हयने दंड भरूंक लायलो.१९७२ त भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
-कों. वि. सं. मं.
पालकार,शंभू सोनू:(जल्म:७ डिसेंबर १९२९, खांडेपार-फोंडें). सुटकेझुजारी.१९५२ सावन तो 'आझाद गोमंतक दल' संधटनेचो वांगडी आशिल्लो.१९५२-५५ ह्या काळांत बसकांनी वांटो घेवप,पत्रकां लावप,तीं वांटप,भारताचे राश्ट्रीय दीस मनोवप,तिरंगा बावटे लावप असलीं कामां तो करतालो.३१ डिसेंबर १९५४ ह्या दिसा ताणें मोहन रानडे हाच्या फुडारपणाखाल बाणस्तारी पोलीस ठाण्याचेर हल्लो करपांत वांटो घेतिल्लो.जून १९५५ ताणें पाळी मिनाखणीचेर धाड घालपांत वांटो घेतिल्लो.सालाझाराक तेंको दिवपी कुस्तोदियु फेर्नांदीश हाच्या खुनाच्या आरोपाखाला १० ऑगस्ट १९५५ ह्या दिसा ताच्या घराचेर धाड घाली.१२ ऑगस्ट १९५५ ह्या दिसा पोलिसांनी ताका घरलो आनी पणजी पोलीस ठाण्यार व्हेलो.ताचेकडल्यान ताच्या वांगड्यांचीं नांवां कळचीं तशेंच ताणीं धाडींत हस्तगत केल्ल्या अवजारांची म्हायती मेळची देखून पोलिसांनी ताचो खूब छळ केलो.२६ इश्कूद प्रमाण दोन वर्सां दंड फर्मायलो आनी २० वार्सांखातीर ताचे राजकीय हक्क काडून घेतले.गोंयचे सुटके उपरांत ताची बंदखणींतल्यान सुटका जाली.१९६३,१९७२ आनी १९७६ ह्या वर्सांनी तो सावय-वेरें वाघुर्में ग्रमापंचायतीचो वांगडी म्हणून वेंचून आयिल्लो.१९७२त भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
-कों. वि. सं. मं.
पालकर,सोनू गुणू:(जल्म:१९०५,सावय वेरें,फोंडें). सुटकेझुजारी.'आझाद गोमंतक दल' संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो.तो सुटके चळवळींत वांटो घेता ह्या आरोपाखाला ताका १२ ऑगस्ट १९५५ ह्या दिसा अटक केली.ताका बंदखणींत घालो आनी ऑगस्ट १९५७ त सोडलो.६ डिसेंबर १९५७ ह्या दिसा ताका परत अटक केली.ताका प्रद्शीक लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून दोन वर्सां खर बंदखण आनी १ वर्स दंड भरपाय वा ताचेबदला १ वर्स बंदखणीची
