Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/511

This page has not been proofread.

विंगड विंगड विशयांचेर संशोधन करुन ताणें खूब लिखाण केलें. ह्या विशयांचेर बगयल्ले ताचे स्फुटलेख, सोदनिबंध आनी पुस्तकां उजवाडा आयल्यांत. तातुंतलें द फॉर्च्युन्स ऑफ प्रिमिटिव्ह ट्राइब्ज (१९४४), रेसिस अँड कल्चर्स ऑफ इंडिया (१९४४), द अफेअर्स ऑफ ए ट्राइबः स्टडी इन ट्रायबल डायनॅमिक्स (१९५०), द संथाळः ए स्टडी इन कल्चरल रेंज (१९५६), अँन इंट्रोडक्शन टू सोशल अँथ्रपॉलॉजी (सहलेखकः टी.एन. मदन-१९६१) हे ताचे कांय म्हत्वाचे ग्रंथ आसात.

मजुमदार, रमेशचंद्रः(जल्मः4 डिसेंबर १८८८, खंडारपाटा, फरीदपूर जि. बांगला देश, मरणः ११ फेब्रुवारी १९८०, कलकत्ता).

भारतांतलो एक श्रेश्ठ बंगाली इतिहासकार. ताच्या बापायचें नांव हालधर आऩी आवयचें नांव बिधुमुखी. ताचें सुरवातीचें शिक्षण कटक हांगा जालें. उपरांत १९०४ वर्सा ताणें रेवनशॉ महाविद्यालयांत प्रवेश परिक्षा दिली आनी फुडें प्रेसिडेन्सी कॉलेज(कलकत्ता विद्यापीठ) हातूंतल्यान १९११ वर्सा एम.ए. ची पदवी घेतली.

ढाका विद्यापीठांत ताका अधिव्याख्यात्याची नोकरी मेळ्ळी. उपरांत कांय वर्सांनी थंयच ताची प्रध्यापक म्हूण नेमणूक जालीं. ह्याच वेळार ताका कुशाण वंशाविशी संशोधन करपाखातीर प्रेमचंद रायचंद ही भोवमानाची मोलादीक शिश्यवृती मेळ्ळी. त्याच काळांत रवींद्रनाथ टागोर, अशुतोषमुखर्जी, जदुनाथ सरकार, सुरेंद्रनाथ सेन ह्या उच्च साहित्यिक विचारवंतंचो सांगात ताका मेळ्ळो.

कार्पोरेट लाइफ इन एंशंट इंडिया ह्या विशयाचेर प्रबंध बरोवन ताणें पीएच. डीही पदवी घेतली. ह्या प्रबंधाखातीर ताका ग्रिफिथ मेमोरियल हें इनाम मेळ्ळें. उपरांत १९२१ वर्सा ढाक्का विद्यापिठांत इतिहास मुखेल म्हूण ताची नेमणूक जाली. थंयच १९३७ वर्सा तो कुलगुरु जालो. १९४७ वर्सा ह्या पदावयल्यान निवृत जातकच बनारस हिंदूविश्र्वविद्यालयांत इतिहास विभागाचो मुखेल म्हूण ताची नेमणूक जालीं.

पुर्विल्लो इतिहास हो ताच्या व्यासंगाचो विशय आशिल्लो. तशेंच ताणें मध्ययुगीन भारत, बृहत्तर भारत आनी आर्विल्लो भारत हांचोय बारीकसाणेन अभ्यास आनी संशोधन केलें. ताच्या सगळ्या आंगांनी पुराय अशा अभ्यासाक लागून क.मा. मुनशी हाणें भारतीय विद्याभवनाच्या इतिहास विभागाचो मुखेल म्हूण मजुमदाराची नेमणूक केली आनी द हिस्टरी अँड कल्चर ऑफ द इंडियन पापल (११ खंड ) हें इतिहास माळेचें संपादन करपाचें काम मजुमदारान बरयल्ल्यो प्रस्तावना अभ्यासपूर्ण अशो आसात. ताणें विद्याभवनाच्या इतिहासाचे ९,००० पानांचे इकरा खंड (१९४४-४७) ह्या काळांत संपादून खडतरपणान पुराय केले. तशेंच ताचे हेर जायते सोद निबंद उजवाडा आयल्यात.ताचे कांय नामनेचे ग्रंथ अशे आसात- एंशट इंडियन कॉलनीज इन द फार ईस्ट (१०२७). ग्रेट वुइमेन ऑफ इंडिया(१९५३), सिपाय म्युटिनी अँड द रीव्होल्ट ऑफ १८५७ (१९५७), एक्सपांशन ऑफ आर्यन कल्चर अँड ईस्टर्न इंडिया (१९६०), अँडव्हान्स हिस्टरी ऑफ इंडिया (१९६०) क्लासिकल अकौंट्स ऑफ इंड़िया(१९६०), न्थ ग्लिम्पसिस ऑफ बेंगॉल इन द नाइन्टिं सेंचुरी(१९६०), हिस्टिरी ऑफ द फ्रिडम मुव्हमेन्ट इन इंडिया (३ खंड- १९६३), इंडियन रिलिजन्स (१९६३), हिस्टॉरिऑग्रफी इन मॉडर्न इंडिया (१९७०), एंशंट बेंगॉल(१९७१), हिंदू कॉलनीज इन द फार ईस्ट (१९७३).

इंग्लिश भाशेंत तो खांपो आशिल्लो. तशेंच ताची भास मवाळ आनी गोड आशिल्ली. १९५८-५९ वर्सा तो अभ्यागत व्याख्यातो म्हूण शिकागो आनी पेनसिल्व्हेनिया विद्यापुठांत व्याख्यानां दिवपाखातीर गेल्लो. तशेंच विंगड विंगड परदेशांतल्या विद्यापिठांनीय ताणें व्याख्यानां दिलीं भारतांत आनी भारताभायर लेगीत जायत्या समाजीक, संस्कृतीक आनी संशोधनाचेर आदारीत संस्थांचो तो सदस्य, पदाधिकारी वा अध्यक्ष आशिल्लो. अखिल भारतीय इतिहास परिशद, अखिल भारतिय प्रच्यवुद्या परुशद तशेंच इस्तंबूल हांगाचे प्राच्याविद्या परिशदेचो एके शाखेचो अध्यक्ष जावपाचो भोवमान ताका मेळ्ळो. एशियाटिक सोसायटी, कलकत्ता आनी मुबंय शाखा तशेंचे रॉयल एशियाटिक सोसायटी ग्रेट-ब्रिटन- आयर्लंड ह्या संस्थांचो तो अधिछात्र आशिल्लो. १९६७-१९६८ वर्सा, कलकत्त्याचे एशियाटिक सोसायटीचो अध्यक्ष जावपाचो मान ताका मेळ्ळो. त्याच वर्सा तो कलकत्त्याचो शेरीफ जालो. हाचे भायर हिस्टरी ऑफ मॅनकाइंड हे युनेस्कोचे जागतिक लिखाण समितीचो तो उपाध्यक्ष आशिल्लो. भारत इतिहास संशोधन मंडळ, भांडारकर प्राच्याविद्या संशोधन संस्था,पुणे, फादर हेरास इन्स्टिट्यूट, मुबंय बंगीय साहित्य परिशद, कलकत्ता ,ह्या संस्थांकडेन ताचो लागींचो संबंद आशिल्लो.

ताच्या लिखण-संशोधनाविशीं ताका जायते मान-भोवमान आनी इनामां फावो जालीं. सर जॉर्ज कॅम्बेल, बी.सी.लॉ आनी सर विल्यम जोन्स हांचे यादीक दवरील्लीं भांगरपदकां मजुमदाराक फावो जालीं. तशेंच कलकत्ता, जाधवपूर, रवींद्र भारती ह्या विद्यापिठांनी ताका भोवमानाची डी. लिट्. ही पदवी दिली.

१९२८ वर्सा अध्यापनाच्या निमतान युरोपाचे भोंवडेर गेल्लो, तेन्ना ताणें युरोपांतल्या विंगड विंगड देशांनी भेट दिली. हे भोंवडेत ताणें इजिप्त, सुमात्रा, कंबोडिया, सयाम, मलाया ह्या मध्य उदेंतेकडल्या आनी आग्नेय आशियांतल्या, देशांतल्या पुर्विल्ल्या भारतीय संस्कृतीचो प्रभाव आनी प्रसार हाची वळख करुन घेतली.