Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/568

This page has not been proofread.

आनी उपरांत विकतो घेतिल्लो माल दुसऱ्याचो आसा म्हूण कळत जाल्यार, माल विकतो घेवपी मनीस दोशी थारना. ताका ताचे पयशे परते मेळटात. हे पयशे वसूल जालेना जाल्यार मूळ मालक आनी माल विकतो घेवपी मनीस हांचेभितर वांटचे, अशें मरीचीन म्हळां.

विज्ञानेश्र्वर, अपरार्क आनी देवण्णभट्ट हांणी आह्मिक, अशौच, श्राध्द, प्रायश्र्वित आनी वेव्हार ह्या विशायांविशीं मरीचीक प्रमाण मानला. अपरार्कान तर्पणाविशीं मरीचीचे बरेच श्लोक दिल्यात. श्रावण आनी भाद्रपद म्हयन्यांनी न्हंयेचेर न्हावचें न्हय अशें मरीचीन सांगलां. - कों. वि. सं. मं.

मरूत् :

वेदांतलो एक देवतागण. ऋग्वेदांत मरूतांक म्हत्वाची सुवात आसा. ऋग्वेदांतलीं 33 सुक्तां मरूतांक उद्देशून आसात. मरूत् हे सदांच गण करून रावतात. तांची संख्या 7,21 वा 180 आसा. ताकालागून तांचो सदांच भोववचनांत उल्लेख येता. सगळे मरूत् हे दिसपाक सारकेच आसतात. तांचें वर्णन करतना- म्हळां तें अशें-

ते अज्येष्ठा अकनिष्ठास उदभिदो अमध्यमासो महसा विवावृधुः/

अर्थ – ते मरूत् व्हड, ल्हान वा मध्यम नात. ते आपले म्हान शक्तीन वाडल्यात.

तांचें वर्णन तेजीश्ठ म्हूण करतात. तशेंच वीजेकडेंनय मरूतांचो संबंद लायतात. सगळ्या मरूतांचो भेस सारकोच आसता. तांच्या हड्डयार पदकां आनी गळ्यांत माळो चकचकतात. तांच्या पांयांत अलंकार आसतात. सगळयांचीं शस्त्रां लेगीत सारकींच आसतात. तांच्या हातांत कुराड, धोणू आनी भाले आसतात. तकलेर भांगराचें शिरस्त्राण आसता.

मरूतांचे रथ चार तरांचे आसात. तांच्या कांय रथांक घोडे जोडिल्ले आसतात आनी कांय रथांक हरणां आसतात. तांचे कांय रथ घोडयाबगर धांवतात आनी कांय रथ मळबांत उडटात. मरूत् हे देवांचे सैनिक आसात. तशेंच गिन्यानी, दूरदर्शी आनी कवी आसात. वृत्रवधाच्या वेळार तांणी इंद्राक खूब आदार केलो.

मरूत् हे रुद्राचे पूत म्हूण, तांकां रूद्रियगण अशेंय म्हळां. तांचे आवयचें नांव पृश्नी आशिल्ल्यान मरूतांक पृश्निमातरः अशेंय म्हण्टात. ते मळबांत उत्पन्न जाल्ल्यान दिवस्पुत्र आनी दर्याचे पूत म्हूण सिंधुमातरः अशेय तांचे निर्देश मेळटात. रोदसी ही तांची बायल. ते एकमेकांचे भाव आसून तांच्यांत कोणूच ल्हान वा व्हड ना. पावस हाडप हें मरूतांचें मुखेल कार्य आसा. दर्या वयर वचून ते पावस हाडटात. ढग, वीज आनी वादळी वाऱ्याच्या उल्लेखांवयल्यान ते वादळी वाऱ्याचे देव आसुंये अशी कल्पना करतात. पूण कून आनी बेन्फाय ह्या अभ्यासकांनी, मृतांचे आत्मे हें मरूतांचें मूळ स्वरूप मानलां. पं. सातावळेकराच्या मतान मरूत् हे सैनिकी संघटना आनी संचलन हांचें प्रतीक मानलां.

वैदिक काळा उपरांत मात तांकां वायु म्हळां आनी ते दिती आनी कश्यप हांचे पूत मानल्यात. तांची संख्या एकूणपन्नास सांगल्या. श्र्वसन, स्पर्शन, वायु, मातरिश्र्वा, सदागती, महाबल, बलवर्धन, पृषदश्र्वक, गंधवह, गंधवाहक, आशुग, सुमुख, कर्कर, समीरण अशींय नांवां आसात. मरूतांचे सात गण आसून पृथ्वी, सूर्य, सोम, ज्योतिर्गण, ग्रह, सप्तर्षिमंडळ आनी ध्रूव हीं तांचीं निवासस्थानां आसात. हांच्यो मूर्ती करपाखातीर हेमाद्रीन सांगलां तें अशें – ते चार भुजांचे आसचे आनी चारूय हातांत आयुधां आसचीं, दोळे तांबडे आनी भुवयो कुटिल आसच्यो. तशेंच ते तरनाटे आनी हरणाचेर बशिल्ले आसचे. तांच्या आंगाचेर अलंकार आसचे. - कों. वि. सं. मं.

मरैमलै अडिगळ :

(जल्म : 1876, कदमपडी, जिल्हो तंजावर; मरण : 1950)

नामनेचो तमिळ समीक्षक आनी विचारवंत . ताचें मूळ नांव स्वामी वेदाचलम्. एका शैव बेल्लाळ कुटूंबांत ताचो जल्म जालो. उपरांत तमिळ भाशेच्या अभिमानान ताणें ‘मरैमलै अडिगळ’ हें मूळ नांवाचेंच तमिळ अणकारीत नांव आपणायलें.

एक खांपो उलोवपी (वक्तो) आनी लेखक म्हूण ताका वळखताले. तशेंच एक व्हड तत्ववेत्तो, समीक्षक आनी तमिळ, संस्कृत, इंग्लीश भाशा- साहित्याचो खांपो पंडित म्हूण ताची नामना आशिल्ली. संस्कृत, वा हेर परक्या शब्दांचें मिश्रण तमिळ भाशेंत करपाची कांयच गरज ना अशें ताचें मत आशिल्लें. तो शुध्द तमिळचो खर पुरस्कर्ते आशिल्लो.

पुर्वायुश्यांत संवसार करून उतरायुश्यांत ताणें संन्यास घेतलो. चेन्नईच्या ख्रिश्र्वन महाविद्यालयांत तो तमिळचो प्राध्यापक आशिल्लो. पूण उपरांत ही नोकरी सोडून ताणें आपली जीण, तमिळ भाशा साहित्याक तशेंच शैव मताच्या पुरस्काराक ओंपली. शैव मताच्या चार नामनेच्या अध्वर्यूंविशीं ताका खूब भक्ती आशिल्ली. ताणें आपल्या व्याख्यानांतल्यान तशेंच लिखाणांतल्यान शैव मताचो निश्ठेन प्रचार केलो. स्वामिनाथ अय्यर हाणें संघम् काळांतलें पुर्विल्लें अभिजात तमिळ साहित्य सोदून उजवाडायलें आनी मरैमलै अडिगळ हाणें तें साहित्य व्यासपिठावयल्यान तशेंच आपल्या समीक्षक लिखाणांतल्यान लोकांमेरेन पावयलें. धर्म, तत्वगिन्यान, समाजशास्त्र, इतिहास, भाशाशास्त्र, पुर्विल्लें साहित्य, चरित्र, निबंद, समीक्षा, अणकार ह्या विशयांनी खूब लिखाण केलें. संशोधनाविशीं खोलायेन थाव घेवपी ताची नदर ताच्या खुबशा लेखांनी दिसता. हेच नदरेन ताचे ‘पट्टिनाप्पलै आरैचि उरै’, ‘तिरूक्कुरळ आरैचि उरै’, ‘कुरूमंचिपट्टु आरैचि’ हे म्हत्वाचे लेख आसात. ताची बरोवपाची शैली सादी, सरळ आनी प्रभावी आसा. हेच शैलीन ताणें आपल्या भाश्य-विवरण ग्रंथांवरवीं शैव सिध्दांत आनी ताचें तत्त्वगिन्यान सामान्य