Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/584

This page has not been proofread.

तेमक. दर्यादेगांच्या वाठारांनी आनी पर्वतां मजगतीं कांय सपाट मळां आसात.

मलेशियांतल्यो चडशो न्हंयो कमी लांबायेच्यो आसात. अस्तंत मलेशियांतल्यो पाहांग आनी पेराक ह्यो हांगाच्यो मुखेल न्हंयो आसात. उदेंत मलेशियांत राजांग (563 किमी.) ही मुखेल न्हंय आसा आनी साबा भागांत किनबतान्गान न्हंय म्हत्वाची आसा.

हवामान :

मलेशियाचें हवामान उश्ण कटिबंधीय पावशी आनी दमट आसा. हांगा मळांच्या वाठारांनी तापमान 320से. ते 210से इतलें आसता. हांगाच्या हवामानांत ओलसाण सदांच चड आसता. हांगा वर्सुकी पावस सुमार 190सेंमी. इतलो आसता.

वनस्पत आनी मोनजात :

उदेंत मलोशियाचो सुमार 77% भाग आनी अस्तंत मलोशियाचो सुमार 60% भाग विषुवृत्तीय सदांपाचवी आसपी पानांनी रेवडिल्लो आसा. ओक, शेलॉक, कोंडे, एबनी, साग, रबर, मॅहागनी ही हांगाची मुखेल रुखावळ आसा.

हांगाच्या दाट रानांनी विंगड विंगड मोनजात सांपडटा. तातूंत हत्ती, वाघ, हरणां, रानदुकर, माकड, गेंडे, वास्वेलां हांचो आस्पाव जाता. मानगीं, हार आनी नाग हांचेंय प्रमाण खूब आसा.

इतिहास आनी राज्यवेवस्था:

मलेशियांत सांपडिल्ल्या पुराव्यांवयल्यान हांगाचो इतिहास खूब आदलो आसा अशें कळटा. हांगाचें संस्कृतीक आनी राजकीय हालचालिंचें केंद्र मलाया व्दीपकल्प आशिल्लें अशेंय समजता. बोर्निओचो इतिहास म्हळ्यारूच उदेंत मलेशियाचो इतिहास आसून ताची चडशी म्हायती मेळना. सुमार 6,000 वर्सां पयलींसावन अस्तंत मलेशिया विभागांत वसाहती आशिल्ल्यो असो इतिहासकारांचो तर्क आसा. हांगाच्या पुरातत्त्वीय उत्खननांत अश्मयुगांतले आनी ताम्रपाशाण युगांतले संस्कृतीचे अवशेश सांपडल्यात. इ. स. पयलीं 2,000 वर्सां पयलींसावन सक्षिण चीनासावन येवन हांगा राबितो केल्ले लोक हे मलेशियाचे पुर्वज आसा अशें मानतात. ह्या प्रदेशांत भारतीय लोकांच्या राबित्याविशीं चिनी इतिहासांत आनी पुराणांत साबार उल्लेख मेळटात. पुराणांत अस्तंत मलेशियाचो सुवर्णव्दीप असो उल्लेख केला. कांय भारतीय वेपाऱ्यांनी ह्या प्रदेशांत इ. स. प. दुसऱ्या शेंकडयांत हांगा आपलो राबितो केल्लो. उपरांत शेंकडयांनी वर्सां ह्या प्रदेशाचेर भारतीय संस्कृतीचो खूब प्रभाव आशिल्लो अशें समजता. व्दीपकल्पाच्या ईशान्य भागांत इ. स. प. दुसऱ्या शेंकडयांत लंकाशुक ह्या नांवान भारतीयांच्या राज्याची थापणूक जाल्ली. कांय वर्सांभितरूच ह्या राज्याची भरभराट जावन ताणें ह्या व्दीपकल्पाचो चडसो उत्तर भाग आपल्या शेकातळा हाडिल्लो. उत्तर भागांतल्या तुनसून ह्या राज्यांत तिसऱ्या शेंकडयांत 500 परस चड भारतीय वेपारी आनी धर्मप्रसारक आशिल्ले, अशें कळटा. ह्या राज्याखेरीज व्दीपकल्पाच्या उदेंत भागांत चिह् – तू, तान- तान आनी अस्तंत भागांत कदारम, वायव्य भागांत को-लो आनी हेर राज्यांची थापणूक जाल्ली. कदारम राज्य हें इ. स. पांचव्या शेंकडयांत भारतीय वेपाराचें आनी बौध्द प्रभावाचें ह्या प्रदेशांतलें मुखेल केंद्र आशिल्लें. केलांतान न्हंयेचे देगेर विस्तारिल्ल्या चिह्-तू राज्याचेरूय सव्या शेंकडयांत भारतीय लोकांचें अधिपत्य आशिल्लें. कांय चिनी पुराव्यांवयल्यान सातव्या आनी आठव्या शेंकडयाच्या सुमाराक उदेंत आनी अस्तंत मलेशियांत ल्हान ल्हान सुमार 30 राज्यां आशिल्लीं. सातव्या शेंकडयांत सुमात्राच्या श्रीविजयच्या शैलेंद्राची सत्ता ह्या प्रदेशाचेर आयली . इ. स. इकराव्या शेंकडयांत दक्षिण भारतांतल्या चोलांनी मध्य आनी दक्षिण मलायाच्या प्रदेशांचेर घुरी घालून, श्रीविजयाचें साम्राज्य मोडून उडयलें. तेराव्या शेंकडयांत जावा आनी थाई घराण्यांनी आपलीं राज्यां वाडोवपाक सुरवात केल्लीं. जावा जुंव्यावयल्या मजपहित ह्या हिंदू साम्राज्यान आपल्या राज्याचो विस्तार मलायामेरेन वाडयल्लो. ह्या काळांत आग्नेय आशियांतलें तें एक व्हड राश्ट्र आशिल्लें. थाई आनी जावा ह्या दोगांयनी मेळून चवदाव्या शेंकडयांत श्रीविजयाचें उरिल्लेंय राज्य काबार केलें. पंदराव्या शेंकडयांत जावांतल्या मजपहित राज्याक देंवतीकळा लागिल्ल्यान परमेश्र्वराच्या मुखेलपणाखाला मलॅका राज्याक म्हत्व मेळ्ळें. 1414 त परमेश्र्वरान मुस्लीम धर्म आपणायलो. हाच्या तेंपार मलॅकाचे चीन, भारत आनी इस्लाम धर्मीय राश्ट्रांकडेन राजकीय आनी वेपारी संबंद खूब वाडले.

1511त पुर्तुगीजांनी हो प्रदेश आपल्या शेकातळा हाडलो. सुमार 120 वर्सांनी म्हळ्यार 1641 त डचांनी ह्या प्रदेशाचेर आपलो शेक बसयलो. उपरांत 1824त हो प्रदेश ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या शेकातळा आयलो. 1874 सावन ब्रिटिशांनी ह्या प्रदेशांतल्या ल्हान ल्हान राज्यांचें मेळून एक संरक्षित राज्य केलें. 1895त ह्या प्रदेशांतली पेराक, सलांगॉर, नग्री संबीलान आनी पाहांग हीं राज्यां एकठांय येवन फेडरेटेड मले स्टेट्स ह्या संघराज्याची थापणूक जाली. 1909 त थायलंड आनी मले व्दीपकल्प हांचे मदली शीम थारावन थायलंडान केलांतान, ट्रेंग्गानू, पेर्लिस आनी केदाह हीं आपल्या अधिकारा सकयलीं राज्या ब्रिटिशांक दिलीं.

एकुणिसाव्या शेंकडयाच्या दुसऱ्या अर्दांत बेर्निओ जुंव्याचो उत्तर भाग आनी साबा हे भाग 1880 ते ब्रिटिशांनी आपल्या ताब्यांत घेतिल्ले. उपरांत 1888 त सारावाक आनी ब्रूनाई हे बिटिशांचे रक्षित भाग जाले. 1946 त साबा आनी सारावाक ह्यो ब्रिटिश वसाहती जाल्यो. दुसऱ्या म्हुझुजाचच्या काळांत मलाया आनी ब्रोर्निओ प्रदेश जपानान आपल्या ताब्यांत हाडिल्ले. म्हझुजा उपरांत एप्रिल 1946 त ब्रिटिश संरक्षित प्रदेश आशिल्ल्या मलायाच्या वट्ट इकरा राज्यांनी मेळून मलायन युनियनाची स्थापणूक जाली. 1948 त तें ‘फेडरेशन ऑफ मलाया’ म्हूण अस्तित्वांत आयले उपरांत 31 ऑगस्ट 1957 त फेडरेशन ऑफ मलाया हें स्वतंत्र लोकसत्ताक म्हूण जाहीर केलें. ह्या स्वतंत्र मलाया