Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/96

This page has not been proofread.

राजदरबारांतल्या लग्न सुवाळ्यांक, परकी राजांक येवकार दितना आनी हेर राजकीय सुवाळ्यांक हें नृत्य सादर करपाची रीत ह्या काळांत सुरू जाली. १४८९ त ड्यूक ऑफ मिलन हाच्या लग्न सुवाळ्याक एक बॅले केल्ल्याचो उल्लेख मेळटा. ताचो विशय जेसन आनी गोल्डन क्लीस हे पुराणकथेचेर आदारिल्लो आसलो. सुरवेक ह्या नृत्यांत साबार ल्हान ल्हान नृत्यां आसतालीं भेसूय थाटामाटाचो आनी रंगीत आसतालो. त्या त्या पवसंगाप्रमाण बॅलेचे विंगड विंगड प्रकार सादर करताले. संगिताच्या

तालार नृत्यमय हालचाली, नेपत्य हांच्यासयत सादर केल्लो पयलो बॅल फ्रांसांत कृरिन द मेदीचीच्या दरबारांत १५ ऑक्टोबर १५८१ दिसा बाल्ताझार द बोझ्वाय ह्या व्हायिलिन वादकांनी ‘बॅले ल बॅले कॉमिक द ला राइन’ हो बॅले सादर केलो. हांतूत बायलांनीच वांटो घेतिल्लो.

चौदाव्या लूइसच्या काळामेरेन बॅले नृत्यांत चडशे दादलेच वांटो घेताले. चवदाव्या लुइसाच्या तेंपार बॅले नृत्याची खूब वाड जाली. ताणें १६६१ त ‘रॉयल बॅले अँकॅडमी’, १६६९ त ‘रॉयल म्यूझिक अँकॅडमी’ आनी १६७२ त ‘नॅशनल बॅले स्कूल’ ह्या संस्थांची थापणूक केली. ताच्या तेंपार जे व्हड बॅले निर्माण जाले, तातूंत लुइस आनी हेर दरबारी लोकूय वांटे घेताले. सुरवेक बायलांचींय संवगां ल्हान चले करताले. पूण १६८१ त नामनेचो दरबारी संगितकार ल्यूली, हाणें संगीत दिल्ल्या ‘द ट्रायंफ ऑफ लव्ह’ ह्या बॅले नृत्यांत बायलांनी पयलेच फावट वांटो घेतिल्लो.


नृत्य – अकाददमीचेथापणूके उपरांत बॅले नृत्यांत वेवसायीक नर्तकांची भर पडत गेली आनी ताका वेवसायीक स्वरूप मेळ्ळें. हाकालागून बॅलेचो राजदरबारासावन रंगमाचयेमेरेन विस्तार वाडत गेलो. ह्या काळांत बॅले नृत्यांत वापरांत आशिल्लो पद्न्यास पांच मुळाव्या नृत्यांवस्थांचेर आदारिल्लो आशिल्लो. ह्या बॅले पदन्यासाच्यो पांच अभिजात स्थिती प्येअर बोश हाणें सोदून काडिल्ल्यो. अभिजात बॅले नृत्यच्यो विंगड विंगड हालचाली आनी पदन्यास ह्यो पांच स्थितींचेर आदारिल्ल्यो आसतात. मुखार बॅले नृत्यांत हेर नृत्याणतल्या हालचालींचो भर पडून ताचो खूब विकास जालो. फ्रेंच संज्ञांनी वळखुपांत येवपी आराबॅस्क, ‘पिरूएत’, ग्लिसाद, आँत्रशा आनी हेर चाली आसात.

बॅलेच्या तंत्रांत १७३० च्या उपरांत खूब बदल घडून आयले. पावलांमेरेन घागरे घालून नृत्य करपाची पद्दत ह्याच काळांत सुरू जाली. ताका लागून पायांच्या आनि पावलांच्या हालचालींकूय म्हत्व आयलें. ‘ला दांस आँ लॅर’ हें तंत्र अस्तित्वांत आयलें. एका पावलाच्या बोटांचेर इबो रावून सबंद कूड घुवडावपाचें ‘पिरूएत’ तंत्र अस्तित्वांत आयलें. पुराणीक, इतिहासीक कथा बॅले नृत्यांतल्यान नाट्यमय रितीन सादर करपाक लागले.

सादारणपणान अठराव्या शेंकड्याच्या शेवटाक बॅले, दरबारी प्रभावांतल्यान बरोच भायर सरिल्लो आनी तातूंत खूब नवीं नवीं तंत्रां निर्माण जाल्लीं. एकोणिसाव्या शेंकड्यांत बॅलेचेर स्वच्छंदतावादी प्रणालीचे