Page:Lew Tołstoj - Zagadnienia seksualne.djvu/68

This page has been proofread.
62
L. Tołstoj.


prawideł — ja sam kieruję się niemi i wiem, że one są wam zwłaszcza teraz potrzebne.

Pierwsze: Należy umieć kochać ludzi i być przez nich kochanym. Należy się nauczyć stawiania jak najmniejszych od nich wymagań, bo jeżeli wiele wymagam to wielu rzeczy zrzec się muszę; a jeśli się wielu rzeczy zrzekam, to zatracam zdolność kochania. I tu rozciąga się przed nami wielkie pole do pracy.

Drugie: Powinno się ludzi kochać nietylko słowami lecz czynem — uczyć się takiego postępowania, które przyniosłoby korzyść społeczeństwu. I tu jeszcze większe pole do pracy, zwłaszcza w wieku, nadającym się najlepiej do nauki.

Trzecie: Aby ludzi kochać i być kochanym, należy się ćwiczyć w łagodności — w sztuce znoszenia niemiłych ludzi i zdarzeń. Należy także wyuczyć się takiego sposobu obchodzenia się z ludźmi, aby nikogo nie martwić. Jeżeli zaś ten sposób postępowania jest niemożliwy, to powinno się wynaleść drogę pośrednią, dającą najmniej sposobności dokuczenia ludziom. I w tem leży jeszcze większa sposobność do pracy od świtu do nocy. Uszczęśliwiająca to praca, bo codziennie uwidaczniają się jej wyniki. Radzę więc zastanowić się najpoważniej nad tą sprawą i tak żyć — bo tylko w ten sposób dowiedzieć się możecie, czy kroczycie wspólną drogą i czy podanie rąk do wspólnej pracy jest odpowiedniem lub nie, a wre-