- 66
- Ayhan mabalik,
- Kag liwat mapangibabaw
- Ang ngalan nga Pilipinhon
- Sa kalibutan.
- Ulaon naton
- Ang dugo kag pabahaon
- Lamang sa pagpahilway
- Sang dutang’ tinuboan;
- Kag samtang indi mag-abot
- Ang talana nga panahon,
- Ang Gugma mapahuway
- Kag matulog ang Handuni.
- _________
- ANG TUBIG KAG ANG KALAYO‘¹’
- Tubig kaini, siling ’nyo, kanio inyo kalayo;
- Mahimo, kon ano ang naluyagan ninyo!....
- Magapuyo kita nga may pagkaaliwanay,
- Kag sa kalayo di gid kami magpakig-away;
- Kundi nga ginpaugyon sang maalam nga agham *
- Sa sulod sang mainit nga mga kalalay’han,
- Nga wala sing paminghal, wala kaakigon,
- Ikalimang’ kusog usbong himuon naton,
- Kauswagan, kabuhi, sanag kag kahublagan!
- _________
(l) Ini nga mga dinalan naggwa sa ikaduha nga bahin sang El Filibustcrismo, nga ignatig-ulohan SA UBOS NGA KUBYERTA.”
Sa pila ka tinawo sang nobela may isa ka sabtanay diin ginasiling nga si P. Camorra nagapamatuod nga ang kakulang sang kabaskog nga niakita sa mga pilipinhon nagikan sa madamo nga tubig nga ila ginainum sa baylo sang alak kag serbesa. Nga sa sini si mamalaybay Isagani nagsabat nga may kaakig:
—“Kag isiling mo sa iya (kay P. Camorra) nga ang tubig (ang banwang’ pilipinhon) tuman kanamit kag ginainum, apang makalumos sa alak kag sa serbesa kag makapalong sang kalayo; nga kon mainit mangin-usbong, nga kon maukay mangin-lawod, kag nga makaisa naglaglag sang katawohan kag nakapatay-og sang kalibutan sa iya mga sadsaran! ...”
Sang si Simoun, sa paningog nga may lahog, namangkot kon paano ang tubig mahimo nga usbong kag paano mahimo man nga lawod, si Isagani nagsabat gilayon:
—“Kon mapainit ina sang kalayo, kon ang magagming nga mga suba nga karon makita nga nagalinapta sa mga kalupyakan, itulod sang kabug-at nga matipon sa kaidadalman nga ginakutkot sang mga tawo.”
Sa sini nga tion, linuwa ni Basilio ini nga mga dinalan ni Isagani, nga may balatyagon nga makapaumpaw. Ang ikaduha nga bahin sang “El Filibusterismo” nga sinulat sang kamot gid sang baganihan, may iya sina nga binalaybay sa iya tunay nga dagway. Ina nga sinulatan yara man sa “Poesias de Rizal” ni Dn. Jayme C. de Veyra, p. 59. • Agham — Ciencia.
