Ang prayleng si Fernando de los Rios, prokurador ng Kapu-
luang Pilipinas, na pagtukoy sa Sultang ito ay nagsabi kay Felipe
III ng ganito:
"Si Acuña, dahil sa nagkulang sa kanyang pangako sa Hari ng
Ternate, ay siyang naging dahilan kung bakit ang lahat ng tao sa
Molukas ay naging kaaway ng mga kastila . . . Tunay ngang
habang nabubuhay si Acuña ay pinakitunguhan ang hari nang
buong pitagan at pagsasaalang-alang, datapuwa't sa panahon ni
Don Juan de Silva, ay nakita ko ang hari na nakatira sa isang silid,
na binabahaan ng ulang tumutulo sa buong katawan niya at doo'y
pinapatay siya sa gutom. Nang magsadya ako, isang araw, upang
makita siya, ay nanikluhod sa harap ko't isinamo sa aking ipaman-
hik ko sa Gubernador na ilagay siya sa isang lugal na hindi niya
ikababasa at bigyan siya ng pagkain, pagka't siya'y mamamatay sa
gutom, at madalas siyang napipilitang magpalimos pagka't kung
hindi'y wala siyang makakain. Ipagbibigay-alam ko ang bagay na
ito sa Inyong Kamaharlikaan, alang-alang sa inyong mabuting
ngalan sa gitna ng mga bansang iyong maaaring mag-akalang kayo
ang may utos na gayon ang gawing pakikitungo sa isang Prinsi-
peng noong una'y nakapagpangatal sa takot sa lahat ng pulo sa
mga karagatang iyon.
Mahigit na 'sampung taon ang naging kalagayang iyon ni Sul-
tan Zaide bago siya namatay; ang mga Kachiles na kasama niya
ay nangamatay ring isa-isa, matangi si Kachil Ampara, na dating
tagapag-alaga kay Prinsipe Tagulima. Ang katandaan at ang ma-
laking pagbabago ng kapalaran ay nakapagpaiba nang di kaka-
unti sa pag-iisip ng matandang Kachil, na ngayo'y nakikipaglibing
sa anak ng kanyang panginoon.
Bumulong-bulong si Gachil Ampara sa tinig na di nagbabago
ng himig:
—Nang ipanganak ka ay nagkaroon ng mga pagdiriwang, mga
piging, mga sayawan . . . pinalaya namin ang mga alipin; ipina-
nganak ang isang prinsipe; ang isang prinsipe'y isinilang na lalo
pang maganda kaysa araw. . . Tinuruan kita ng wika ng mga
bulaklak, tinuruan kitang ipahayag ang iyong mga kaisipan sa
pamamagitan ng mga iyon; tinuruan kita ng paggamit ng kam-
pilan, ng maliit na kampilan mo, mahabang parang isang punyal. . .
Datapuwa't ang lahat ay nalimutan natin dito . . . ang lahat ay
natapos. . . ang Ternate'y napalalayo na at walang sinumang na-
kagugunita sa atin.
