Sa pagkaugma sa buntag, si Juan Crisostomo Ibarra, human moduaw sa iyang kayutaan, mipadulong sa balay sa tigulang si Tasyo.
Hingpit nga kalinaw naghari sa tanaman, kay ang mga sayaw nga nanaglupad-lupad ug nanagsakdop-sakdop sa balisbisang lugos lamang ngani nga naningog. Ang sagbut nanubb sa mga paril nga karaan dim adunay mga bagon nga nangaput ug nanguyamang hangtud sa mga tamboanan. Kadtong gamayng balay sa tigulang daw maoy pinuy-anan sa kahilum.
Gigaid ni Ibarra pag-ayo ang iyang kabayb sa usa ka haligi, ug unya milakaw siya padulong sa itaas sa balay hapit nagakinto, miagi sa tanaman nga malinis ug maayong pagkagalam, misaka sa hagdan, ug, sanglit ang ganghaan binuksan man, misulod siya.
Ang una niyang nakita mao ang tigulang nga nagatikubo sa usa ka basahon diin daw nagasulat siya. Sa mga bungbong makita ang tinigum nga mga gagmayng mananap ug mga dahon sa kahoy uban sa mga mapa ug mga karaang tipiganan nga punb sa mga basahon ug mga sinulat.
Ang tigulang nalingaw uyamut sa iyang buhat ug wala makamatngon sa pag-abiit sa batan-on kon dill sa diha nga kini inihana na pagpauli kay nahadlok nga makasamok.
—¿Unsa ugod. diha ka ba diay?—nangutana ang tigulang nga mitan-aw kang Ibarra daw nahibulong.
―Pasayloa ako—mitubag kini;—nakita ko nga ikaw adunay buhat...
—Tuod man, dihay diyutay nga akong gisulat, apan dill dinalian ug buut na usab ak6 mopahulay. <!May diyutay ba ako nga ikaalagad kanimo?
—¡Daku kaayo!—mitubag si Ibarra nga miduol;—apan... Ug midungaw sa basahon nga didto sa ibabaw sa talad.
