Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/211

This page has been proofread.

—Kon dill pa tungud sa kalisud sa pagbadlis, nga magakinahanglag panahon ug pailub, makaingon unta ako nga ang tinagalog labing magapulos kay sa aljabeto sa latin. Ang karaang sinultihan sa Ehipto nagagamit sa atong mga vocal; sa atong o, nga litukon lamang sa katapusan sa pulong ug dill sama sa kinatsilS, kon dill maoy usa ka vocal nga kinaalang-alangan sa o ug sa u; sama sa a th, ang pinulongan nga egipcio wala usab ing matuod ug hingpit nga linitokan sa e; sa maong pinulongan igakita usab ang atong ha ug ķha nga wala sa alfabeto sa latin nga atong gigamit sa kinatsila. Pananglitan: mining pulong muķha—mipadayon pagsulti ang tigulang nga mitudlb sa panid sa basahon—, labing maayo nga isulat ko ang ilaba "ha" pinaagi sa pagbadlis sa panagway sa usa ka isda kay sa paggamit sa h sa latin nga sa tagsatagsa ka lungsod sa Uropa lainlaig linitokan. Sa laing pulong diin ang h dill kaayo pangusgan pag'.itok, sama sa hain, diin ang h dili kaayo kusgon paglitok, gamiton ko kining kaputol nga lawas sa usa ka liyon kun kini bang tulo ka bulak sa loto, sumaiii sa gipintahon sa vocal. Labut pa gayud, aduna akoy linitokan sa pulong pinaagi sa ilong nga wala sa alfabeto sa latin nga gigamit sa kinatsila. Balikon ko nga kon dill pa tungud sa kalisud sa pagbadlis nga kinahanglan gayud hingpiton, makaingon until kita nga magamit natb ang mga geroglifico alang sa atong sinultihan; apan kining maong kalisud makapilit kanakb sa pagmubb sa akong isulat ug sa pag-asoy niadtong igò da gayud nga gikinahanglan; kapin pa usab, kining buhata makalingaw kanakò kon ang akong mga kauban sa balay nga humalapit lamang mangilig na ngadto sa Tsina ug Hapon.

—¿Unsa?

—¿Wala ba nimo sila mabati? Ang giingon ko nga akong mga kauban sa balay nga humalapit lamang mao ang mga sayaw; mining tuiga nakulangan sila ug usa: dagway gidakop ug usa ka batang Insik kun Haponanon nga baslukon.

—¿Nganong nasayud man ikaw nga kanang mga langgama gikan nianang mga lungsora?

—Sayon da kaayo: may pila na karon ka tuig, un& mangilig ang akong mga langgam, gipamitayan ko ang ilang mga till ug gagmayng mga papel diin gisulat ko sa iningles ang pulong Pilipinas, kay gibanabanh ko nga dili sila manglangyaw ug layo

-204-