—Apan niining higayona, ikáw . . .
Dili! —misawo si Elias nga nakatag-an sa hunahuna sa ba- tan-on, —dili sama. Kon ang tawo magsugo pagpatay sa iyang isig kaingon kun sa pagguba hangtud sa hangtud sa kaugma- on niini, magsugo nga dili magsagubang bisan sa labing diyu- tay nga kadaut ug mogamit sa kusog sa laing nga tawo aron pagpatuman sa iyang hukom ug gimbut-an: ngani wala nato hibaloi kon ang iyang hukom sayop kun dili bit. Apan ako, sa pagtukmod ko sa makasasala sa maong kadaut nga iyang gi- hikay alang sa uban, nagasawod usab sa maong kadaut sama kaniya. Ako dili mao ang mipatay kaniya, kon dili gipasagdan ko nga ang kamot ni Bathallk milaknit sa iyang kinabuhi.
—Wala ka ba diay motuo sa takulahaw?
—Ang pagtuo sa takulahaw sama da sa pagtub sa mga mi- lagro: kanang duha ka butang nagpasabut nga si Bathala wala masayud sa umaabut. Unsay takulahaw? Usa ka hitabo nga wa- la palandunga. Unsay milagro? Usa ka pagsupak, usa ka pagguba sa mga balaod sa Kinaiyahan. Ang dili pagpakasayud sa umaabut ug ang kasupakan sulod sa Salabutan ni Bathala nga maoy nagamando sa tibuok kalibutan, maoy duroha ka mga dagkung apan.
—Kinsa ba ugod ikaw? —mibalik pagpangutana si Ibarra nga daw nahadlok; —nakatuon ka ba?
—Ako maoy usa ka tawo nga napilit pagtuo sa hugot kang Bathala kay nawad-an sa pagtub sa mga tawo —mitubag ang mananakay nga nagpaalibagbag ug wala mosanong sa pangu- tana sa batan-on.
Si Ibarra ingon ug nakasabut sa kahimtang niadtbng ba- tan-on nga ginapangita sa mga punoan: wala niya ilha ang hukmanan nga gitukod sa mga tawo, wala siya motuo sa ka- tungod sa usa ka tawo sa paghukom sa iyang isig-kaingon, dili siya uyon nga adunay mga tawo nga tungud lamang sa kusog molabaw ug magahari sa uban.
—Apan pilit nga tuhoan mo ang pagkakinahanglan gayud sa mga hukmanan bisan sila dili kaayo mga hingpit — matud ni Ibarra. — Si Bathala, bisan unsa kadaghan sa mga tinugya- nan niya dinhi sa yuta, dili gayud makahimo, sa ato pa, dili gayud mopahayag sa dakung katin-aw sa iyang hunahuna aron
— 283 —
