Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/395

This page has been proofread.
XLVI
ANG BULANGAN

Aron paglihi sa dominggo sa hapon ang mga tawo sa Pilipinas mangadto sa bulangan, ingon nga ang mga tawo sa Espanya mangadto sa patoro. Ang bulang, sugal nga dinala sa Pilipinas gikan sa laing dapit ug gipanapi sulod sa usik na ka gatus ka tuig, maoy usa sa mga kahilayan sa lungsod nga labi pang nakadaut sa mga Pilipino hon kay sa ampiyon sa mga Insik; sa bulaugan ipamason sa kabus ang iyang katigayonan, maninguha nga makakaplag ug salapi sa walay diyutay nga kahago; didto mosulod ang dato aron paglingawlingaw ug sa pagpusta sa salapi nga salin sa iyang mga kombira ug mga pamisa; apan ang salapi nga ipusta iyang kaugalingon, ang manok nga ibulang binansay ug ginalam pag-ayo, kaha labi pang ginalam kay sa anak nga maoy manununod niya sa bulangan, ug niini wala kitay ikasaway.

Sanglit ang bulang gitugot man sa kagamhanan ug daw gisugyot ngani niya kay nagsugo man nga anha gayud himoa sa “mga sawang sulod sa mga adlaw sa pangilin (aron ba kaha makita gayud ug sundon sa tanan?) sukad sa human ang misa mayor hangtud sa pagkangitngit na” (walo ka takna), motambong usab kita niining sugala aron pagpangita sa pipila nato ka mga kaila.

Ang bulangan sa San Diego wala molahi sa mga bulangan sa ubang mga lungsod, gawas sa pipila ka mga butang gag- may. Aduna siya ing tulo ka luwang: ang nahauna, sa ato pa, ang sudlanan sa mga tawo, maoy usa ka luwang daw may kaluhaan ka metro ang gitas-on ug napulog-upat ang gilapdon; sa usa sa iyang kiliran adunay usa ka ganghaan, nga sabug bantayan sa usa ka babaye, tinugyanan sa pagpaningil sa mga balayranan sa pagsulod didto. Niining sapia nga ibayad sa tagsatagsa ka tawo nga mosulod, ang kagamhanan makadawat ug bahin nga moabut ug pipila ka gatus ka libo ka pisos matagtuig: ginaingon nga

-388-