Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/402

This page has been proofread.

nga magwarawara sa mahait nga buláng, apan ang pulá wala mo- nunot, gitikungkong ang iyang mga tiil ug mihupo, ug ang ha­- ngin mao day nakadawat sa hapús sa ugís; apan sa pagtugdon nii- ni, aron paglikay nga liputan, moliso pagkalít ug moharong. Dinhi dasdason siya ug tinuod sa pula, apan managang sa dakung kalinaw: dili kawang ang iyang pagkangalan nga inilog sa kadag- hanan. Ang tanan naniid sa away sa mga manok, nanagkubaku- ba ang dughan ug isigpanghinaut nga makabuno unta ang ma­- nok nga ilang gipustaan, ug dili lamang tuyuon nga usahay ma- hinayák sila pagsiyagit.

Manghipasapasa sa yuta mga balhibong maputi ug mapula, ti- nina sa dugo: apan ang away dili daugon inig-agas sa unang tulo sa dugo. Ang Pilipinhon, nga alang niining butanga naga- sunod sa mga balaod nga gihatag sa kagamhanan, dili buut nga undangon ang away kon walay usa nga mamatay kun modalagan. Ang dugo miduhig na sa yuta, ang mga bunal masubsob, apan wala pa matino kinsay makadaug. Sa katapusan, ang ugis, sa iyang labihang panlimbasug, mihasmag aron pagtibawas sa iyang kaaway, gitampok ang iyang bulang sa pako sa mapula ug misangit sa mga bukog; apan ang ugis gisamaran sa dughan ug ang duha ka manok natitian na sa dugo, wala nay umoy, nanaghagal nanaglambing, wala managlihok hangtud nga ang ugis napukan, misuka ug dugo, mikisikisi ug miting-ab; ang mapula nga gitaro yan sa pako anaa gihapon tupad sa maputi, sa hinayhinay nahi- lup-og ug mipiyong.

Dinhi, ang kuyme, sumala sa gisugo sa kagamhanan, mo- pahayag nga ang mapula maoy nakadaug. Usa ka makabungol nga hugyaw maoy mosugat sa hukom sa kuyme, hugyaw nga mabati sa tibuok lungsod, hataas, walay paglubad ug taudtaud nga dili mahilum. Ang makabati niini sa layo makasabut dayon nga ang biya maoy nakabuno, kay kon dili pa, ang hugyaw dili unta molungtad ug dugay. Mao usab kana ang mahitabo sa mga nasud sa kalibutan: ang pagdaug sa usa ka nasud nga gamay batok sa usa ka daku, pagaawiton ug igasugilon sulod sa libo ka libo ka mga tuig.

—Nakita mo na? —matud ni Bruno nga naglagot sa iyang igsuon — kon napatuo pa ikaw kanako, karon duna unta kitay usa ka gatus ka pisos: tungud sa imong kahungog, karon wala kitay diyot!

— 395 —