LI
MGA KAUSABAN
Ang manggiulawong Linares nagaligdong pag-ayo ug wala mahimutang. Gikan kang Donya Victorina bag-o siyang nakadawat usa ka sulat nga nagaingon:
“Estimado primo: Dentro de tres dias espero saber de ti ci ya te a matado el alferes o tu hael no quiero que pase un dia mas cin que eze animal tenga su castigo si pasa este plazo iaun no leas desafiao haese le digo ha don Santiago que jamas fuiste segretario ni dabas bromas a Canobas ni ivas de golgorio con el general don arseno Martines le digo ha Clarita que todo es bola ino te doy ni un quarto mas si le desafias te prometo todo lo que qieras con que haver si le deza fias te prebengo que no hay es qucas ni motibos.
Tu prima que te qiere decoracon.
Victorina de los Reyes de De Espadaña. Sampaloc lunes a las 7 de la Noche.”1
Kadto tinuoray na gayud. Si Linares nakaila sa kinaiya ni Donya Victorina ug nasayud siya unsay takus mahimo niadtong babayhana; ang paghisgot kaniyag katarungan sama da sa paghisgot sa kadungganan ug maayong pamatasan sa usa ka carabinero de Hacienda kon kini buut na makigbisog pagpakakita ug mga baligya nga ginadili sa balaod sa dapit diin kini dili igakita. Paghangyo, kawang lamang; paglimbong, labi nang
(1) “Minahal nga ig-agaw: Sulod sa tulo ka adlaw magpaabut ako nga imong pahibaw-on kon ikaw gipatay na ba sa alferes kun ikaw ba hinuon ang nakapatay kaniya dili ako buut nga dangtan pa ug usa ka adlaw nga kanang animal dili kasilotan kon molabang ngani niini ug wala pa siya nimo hagitag away ingnon ko si don Santiago nga ikaw wala gayud mahimong segre tario ni makigtiawtiaw kang Canobas ni makiglolinghayaw kuyog kang heneral don arseno Martines ingnon ko si Clarita nga tanan pulos bakak ug dili ko ikaw hatagan bisan usa ka diyot kon hagiton mo siyag away isaad ko kanimo ang tanan mong higugmaon busa ambir kon hagiton mo ba siya pasidan-an ko ikaw nga ako dili mosugot ug balibad ni modawat ug pasangil. Ang imong ig-agaw ngu nahagugma sa kinasingkasing. Victoria de los Re yes de De Espadana Sampaloc . Lunes ika 7 ang takna sa Gabii — P. sa Taghubad.
— 433 —
