Sa pagbagting sa a la siete y media, nga maoy pag-abut sa ubang mga sibil gikan sa mga lungsod nga silingan, ang balita nga nadungrg hayag ug maayo nang pagkaasoy.
—Gikan pa gayud ako sa tribunal diin nakita nako nga gisulod sa atub si Don Filipo ug si Don Crisostomo— matud sa usa ka tawo kang Hermana Pute;— gikasulti ko ang usa sa mga kuwadrilyero nga nanagbantay. Nasayud ako mga si Bruno, ang anak niadtong gisilotan nga patyon sa puspus, mitug-an sa tanan kagabii. Sumala sa hisayran mo, si Maria Clara minyuon ni Kapitan Tiyago nianang batan-ong Katsila; si Don Crisosto mo nga nasuko niini buut manimalus ug patyon unta niya ang tanang mga Katsila, hangtud ang kura; kagabii gisulong nila ang kuwartel ug ang kombinto; ug salamat ngani, tungud sa kaluoy ni Bathala, ang kura didto hiatli sa balay ni Kapitan Tiyago. Ginaingon nga adunay daghan nga nanagpakaikyas. Ang balay ni Don Crisostomo gisunog sa mga sibil, ug kon wala pa siya mauna pagdakop tingali sunugon usab unta.
—Gisunog ang iyang balay?
—Gidakop ang tanan niyang mga binatonan. Tan-awa kon dili ba sukad dinhi makita pa ang aso!— matud sa nagsugilon nga miduol sa tamboanan;— ang tanang gikan didto nanagpakadala mga balita nga masulub-on.
Ang tanan nanglantaw sa dapit nga gitudlo sa tawo: usa ka pudyot nga aso naghinayhinay pa pagtuybo sa langit. Niadtong tanang mga hisgothisgot adunay mga pulong maloluy-on ug aduna usab ing makadaut.
—Alaut nga batan-on!— matud sa usa ka tigulang lalaki, ang bana ni Hermana Pute.
—Oo!— mitubag kini;— apan hunahunaa nga kagahapon wala siya magpamisa sa kalag sa iyang amahan, nga walay duhaduha nagkinahanglan niana labaw kay sa uban.
—Apan, Pute, dili ka ba ugod maluoy... ?
—Maluoy sa mga excomulgado? Sala ang pagkaluoy sa mga kaaway ni Bathala, matud pa sa mga kura. Nahanumdom ka? Didto sa kalubngan nagsuroysuroy siya sama sa pagsuroysuroy sa usa ka dapit nga hipusanan sa mga hayop!
—Apan ang hipusanan sa mga hayop ug ang kalubngan magsama da man bitaw— mitubag ang tigulang lalaki;— ugaling
— 469 —
