—Buut ko nga mabuka ang imong mga mata, ginoo, aron sa ingon niana ikaw mahilikay sa usa ka kaugmaong puno sa mga pag-antus. Hinumdumi kadtong atong panagsuki dinhi niining maong sakayan ug dinan-agan usab sa kahayag nianang maong Bulan, may katloan na karon ka adlaw, kapin kun kulang; niadtong higayona ikaw bulahan pa. Ang hangyo sa mga alaut wala gayud mosantop sa imong kasingkasing; gitamay mo ang ilang mga mulo kay sila mga malapason man sa balaod; gipalabi mo pagpamati ang mga sugyot sa ilang mga kaaway, ug, bisan pa sa akong mga hangyo ug mga katarungan nga gipahayag kanimo, ikaw midapig gayud sa nanaglupig kanila, ug niadtong higayona ang akong palad nag-agad lamang kanimo: mahimo ba akong kriminal kun magpakamatay ba unta sa pagtuman sa usa ka saad nga akong pakamahalcn. Wala kini itugot ni Bathala kay ang tigulang pangulo sa mga tulisan namalay man... Miagi ang usa ka bulan ug karon nausab na ang imong hunahuna!
—May katarungan ka, Elias; apan ang tawo maoy usa ka mananap nga mopahiuyon sa mga kahigayonan: niadtong panahona nabuta ako, nasuko... ambut unsa kadto ako! Apan karon, ang kagul-anan nakalangkat sa taptap sa akong mga mata; ang pag-usara ug pag-antus ko sulod sa bilanggoan nakahatagkanakog pagtulon-an; karon nakita ko ang makalilisang balahaknga nagakutkot niining katilingban ug miukob sa ’ iyang mga utnod, ug aron matigbak pagkaayo ang balatian kinahanglan hilhilon ang unod nga masakiton. Gibuka nila ang akong mga mata gipakita nila kanako ang samad nga naganangnang ug gipilit ako nila aron mahimong malapason sa balaod! Ug sanglit mao man kanay ilang tinguha, ako mosulod sa pagka-pilibustero, apan pilibustero nga tinuod; panawgon ko ang tana ng mga alaut, kadtong tanan nga sa ilalum sa ilang dughan nanagtipig ug usa ka kasingkasing, kadtong mga alaut nga kanhi misugo kanimo pagsangpit kanako... Dili, dili ako mahimong kriminal, kay dili kriminal kadtong makigdumog tungud sa yutang-natawhan, kon dili hinunoa maoy usa ka tawong dungganan! Sulod sa tulo ka gatus ka tuig gitunol ta kanila ang atong mga kamot, gipangayo ta ang ilang gugma, gipaninguha ta ang pagpangigsuon kanila, apan unsay ilang gibalus niana? Gipanamastamasan kita ug giyubit ug wala ngani ilha ang atong pagkatawo. Wa-
