Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/549

This page has been validated.



bana, misulod sa pagkapalaliubog ng pagkahinabako, ug labihán nga nakapatuyang niining mga kahilayan nga gikahadlokan siyá, dili lamang kay sa mga dalaga da, kon dili usáb sa mga tigulang ug mga bata.

Kahá mga buhi pa ang atong mga kaila sa lungsod sa San Diego, kon ugaling walá man mangamatay sa pagbutó sa bapor Lipa, nga nagapanawán ngadto sa lalawigan. Sanglit walá may nagabudlay pagsusi kinsa ang mga alaut nga nangamatay niadtong makalilisang hitabó, kansa kadtong mga paa ug mga bukton nga nanghipasapasa sa Isla de la Convalecencia ug sa kadaplinan sa subá, walá kamí masayud kon niadtong mga tawhana aduna bay nahitipon nga kaila sa among mga magbabasa. Nahimuót kami, ingón nga nanghimuót ang Kagamhanan ug ang mga mantalaán niadtong panahona, sa pagkasayud nga naluwás intawon ang bugtong prayle nga nahisakáy niadtong bapora, ug kiní igo na kaayo alang kanamo. Ang butáng hinungdanon alang kanamo maó ang kinabuhi sa mga paring buotan, ug gipanghinaut namo nga ang ilang ginaharian dili unta papason ni Bathala dinhi sa Pilipinas aron sa kaayohan sa atong mga kalág.

Kang María Clara walá nay laing hisayran kon dili tingali mipahulay na siyá ilaum sa iyang lubnganan. Nangutana kamí sa pipila ka tawong tinamúd kaayo sa kombinto sa Santa Clara, apan walá gayúy usá nga misulti kanamo bisan usa ka pulong, bisan ang mga biyatang tabián nga tigdawat sa nabantug nga minantikaang mga atay sa manók ug sa salsa nga labí pang bantugan nga ginganlan salsa de las monjas, binuhat sa masinabutong manlulutóng babaye sa mga Virgenes del Señor.

Apan, bisan pa nüning tanán, usá niana ka gabii sa Septiyembre, ang bagyo naghagurós ug nagsamot batibati sa kabalayán sa Manila; masubsob ang butóbutó sa mga dalugdog; ang mga kilat ug mga linti, nga usahay moiwag sa mga kadaut nga nahimo sa makusóg nga hangin, nakalisang uyamut sa mga molupyo. Ang ulán nagabunok daw sag-ub nga gibubo. Binanwagan sa kahayag sa kilat kun linti nga nagbulobilikis, makita ang usa ka bahin sa atóp, usá ka palid sa tamboanan nga molupád sa kahanginan ug motugpa sa makalilisang kasaba: waláy salakyanán, walay tawo nga miagi sa kadalanan. Inigkahilum sa makahahadlok nga kasipa sa dalugdóg nga molanog hangtud sa halagyóng mga dapit, mabati ang kagahub sa alimpulos nga mohuyop

—542—