- 85
sa masami, uydg-uyugon niya ang iya asawa, nga, kon indi isa
ka karncro sang Diwa sa pagkuha sang mga sala sang tawo, sa
baylo napuslan sa pagbuhin sa iya sing madamb nga silot sa Purgatoryo, kon sia magkadto didto, nga ginduhadohaan sang mga
babaeng tumoluo. Sia kag ang iya asawa, nga daw naglinahugay.
naglinampusanay kag naghatag sing mga talan-awon nga wala'y
bayad, sa mga kasilingan: konsyerto sa tingog kag tulunggon, sa
apat ka kamot, mahinay, mabaskog nga may pedal kag tanan6.
Tagsa magdangat ini nga mga ginahod sa igdulungog ni P. Salvi, ini makadlaw kag manguros, nga mangadi sa ulihe sang isa ka Amay namon; ang pagtawag nila sa iya, tikas, indi tunay, karliston,7 kuripot. Si P. Salvi makadlaw man kag mangadi pa gid. Ang alperes masunson masugid sa pila ka katsila nga nagduaw sa iya, sang masunod nga sugilanon.
— Makadto ka sa kombento sa pagdiiaw sa pari-pari nga daw wala’y kalag? Pagbantay! Kon sia tumanyag sa imo sing tsokolate, nga ginaduhadohaan ko! ... apang sa katapusan kon tanyagan ka niya, talupangdan mo. Tawgon mo ang suloguon kag magsiling: Kwan, pag-aman ka sing isa ka tasa nga tsokolate, el Hanti wala ka sing katahapan, apang kon magsiling sia: Kwan, pag-aman ka sing isa ka tasa nga tsokolate, al Hanti kuhaa gilayon ang imo kalii kag dumalagan.
— Ano? — Namangkot ang isa nga nahayangbag. — Nagahatag sia sing mga tasa sang tsokolate? Karambas!
— Tawo ini, indi madamo!
— Hanti?
— Ang tsokolate el kon sayuron malapuyot, kag ang tsokolate a? malaksaw.
Apang mapati kita nga ini butangbotang lamang sang al peres kay ini nga sugilanon nahanungod man sa madamo nga kura. Ay han butang nga nagkahanabb sa Kumboyahan...
(6) Konsyerto sa tingog kag tulunggon, sa apat ka kamot, mahinay, mabaskog nga may pedal kag tanan. — Ini nga sari sang pulolungon ginatawag sa kinatsila nga “hipalage,” nga liwan nga mga tinaga ang ginamitlang sa lain man nga ginapahanungdan, apang ang kahulogan kon hangpon indi maglisa sa amo nga ginapahanungdan. Kag sa sini nga bagay sang paggamit ni Rizal, ang konsyerto sa tingog ginapahanungod sa mga singgitanay, mga tinaga nga indi magkalaamo nga ginapatuhoy sang Alperes kag sang iya asawa sa isa kag isa sa ila; ang konsyerto sa tulunggon ginapahanungod sa mga hinampakay, sinumbagay, kadlasay, kagtanay, sipaay kag iban pa nga paggamit sang mga bahin sang lawas, nga amo ang mga galamiton nga kinaugali sa pagsakit kag sa pagpanagang sa lawas; sa apat ka kamot, ang iya sang alperes kag sang iya asawa; nga may pedal kag tanan, nga naghikot ang mga till, ukon, nagpanipa.
(7) Karliston — Tag-apin ukon kabalagubay ni Don Carlos Maria Isidro de Borbon nga bu6t magkuha sang trono sang Espana.
