Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/154

This page has been validated.


138
NOLI ME TÁNGERE

―Kahamuotan sang pungsod ang imo handumanan, ginuo, kon matuman ang matahum nga mga handum sang napatay nimo nga amay!―Hambal sang manunudlo.― Luyag nimo mahibalan ang mga kasablagan nga ginasumalang sang pagpanudlo? Hanti maayo sa mga nagakahanabo karón, kon walâ sing mabakod nga bulig ang pagpanudlo walâ gid sing kahimoán, nahauná, kay sa kabataan walâ sing bisan anó nga paganyat, kag ikaduha, bisan pa nga may yara, ginapatay sila sang kakulang sang mga kalalangan kag madamo nga mga libog. Ginasugid nga sa Alemania nagatuon ang anak sang umanhon sing waló ka tuig sa buluthoan sang banwa; sin-o ang maluyag maggamit diri sang katunga sina nga panahón, samtang diutay lamang nga kapuslanan ang ila makuha? Nagabasa sila, nagasulat, kag ginasauló nila ang mga bahin kag kon kis-a bug-os nga mga tulon-an nga kinatsila, nga walâ man paghangpa ang bisán isá ka tagâ; anó nga kapuslanan ang makuha sang anak sang aton mga umanhon?

―Kag nakita nimo ang kalainan, ngaa man nga wala nimo paghunahonaa ang kalalangan sina?

―Ay!― Sabat niya nga lumungôlungò sing masulub-on;― Ang isa ka makaluluoy nga manunudlo, indi lamang nga nagapakigsumpong sa mga libog, kundi sa mga gahúm. Kinahanglan niya sa ibabaw sang tanan ang buluthoan, ang duog, indi subong karon nga nagatudlo ako sa luyo sang karwahe sang kurang' pari, sa silong sang kombento. Didto ang kabataan nga maluyag magbasa sa tingog nga mabaskog, nagagamó, nga amó ang mahanabo, sa pari nga kon kis-a manaog nga ginanerbyos, labi na gid kon malain ang iya pamatyag, masinggit sa kabataan kag kon kis-a ginapasipalahan niya akó. Nakahangóp ka nga tungód siní indi mahimo ang pagpanudlo kag ang pagtuon: ang bata indi magtahâ sa manunudlo kutob sa tion nga makita nila siá nga ginaakigan, nga indi pagpahambalón sang iya mga katarungan. Ang manunudlò, agúd nga pagpamatian, agúd indì pagduhadohaan ang iya kagamhanan, nagakinahanglan sing pagpatahâ, maayo nga ngalan, mabakod nga kabubut-on, diutay ngà kahilwayan, kag pahanugoti akó nga isugid ko sa imo ang masubô nga iban nga nagakanabò. Luyag ko nga maghingyò sing bag-o nga mga butang kag kinadlawán nila akó. Agúd malalangán yadto'ng kalainan nga ginhambal ko sa imo, gintinguhaan ko ang pagtudlò sang kinatsilà sa kabataan kay lwás nga gin-