Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/187

This page has been proofread.


171
MARAGTAS SANG ISÁ KA ILÓY


tanán nga mapadulongan. Dumalagan siá sang ulihe sa baláy sang tigulang nga si Tasio, nanawag siá sa ganhàan, apang ang tigulang walâ didto. Bumalik ang kailó sa iya balay kag magsagad panawag nga nagsinggit: Basilió! Crispin' — Nga dumulog sa tagsa ka tión kag nagpanilag sing maayo. Ang iya tingog nagsabát: ang matam-is nga huní sang daludo sang tubig sa malapit nga subâ, ang lanton sang mga dahon sang mga kawayan amó lamang ang mga tingog sa iya pag-isaisa. Tumawág siá ulî, sumakâ siá sa bungyod nga mataas, nanaog sa isá ka lupyak nga bahin, dumulhog siá sa subâ; ang iya mga matá nagtiyog nga may kahangawa, makilás kag nagakilán, sang ulihe dumulóm, katulad sang langit sa isá ka gab-i sang pagbatás; saráng masilíng nga ang kasanag sang katarungan nagkipáw-kipáw kag madalî mapalong.

Bumalik sa pagsakà sa iya payág, pumungkò siá sa baníg diín silá naghigdà sang nagligad nga gab-i, binatak niya ang iya mga mata kag nakita niya ang bahin sang bayù ni Basilio sa utbong sang isá ka kawayan sang dingding, nga naghiláy malapít sa pangpang. Bumangon siá, kinuhà niya kag gin-usisà sa sanag sang adlaw: ang bayù nabulit sing dugo. Apang indì mamurotán ni Sisa sing maayo, gani nga nanaog siá kag pinadayon niya ang pag-usisà sa tungâ sang masili nga mga silak sang adlaw. nga binatak niya paibabaw; kag sanglit ginbatyag niya nga nagpalangdulóm ang tanán kag indi niya maathagán, inatubang niya ang adlaw nga naghitad ang iya mga matá.

Padayon gihapon nga naglakát siá sa pihák kag pihák, nga nagsinggit sa katingalahan nga mga tingog; nga ayhan mahadlukán ang makabatî sa iya: ang iya tingog may pinasahî nga huni nga indì mabatián sa tutonlan sang tawo. Sa sulód sang gab-i, kon nagabagrong ang bagyo kag ang hangin nagahuyóp sing mabaskog nga ginahapay sang iya indi makità nga mga kuyós ang gubán sang mga landong nga iya ginalagás, kon didto ikaw sa isá ka gubâ nga baláy nga maligwin, mabatìán nimo ang mga hagong, mga panaghoy nga sa imo paghangóp amó ang huni sang hangin kon makasumalang sa mataas nga mga tore ukón nagakamudmod nga mga padir, apang makahatag sa imo sing kahadlok kag makapakurog sa imo nga indi nimo mapunggan; hanti, ang tingog sang amó nga ilóy labí pa ka makahalanusbò sangsa amó nga indì makilal-an nga mga