Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/241

This page has been proofread.


225
SA BALÁY SANG PILOSOPO

—Ang imo pinanilagan walâ balá nagatanyag sa imo sing butáng lwás sa sining' paagi nga mabudlay? —Pamangkot niya sa tingog nga mahinay.

Inuyatan siá sang tigulang sa butkon kag dinalá siá sa bintanà. Ang lab-as nga hangin, nga naghalín sa Aminhan, naghuyóp: sa ila mga matá nahumlad ang hardin, nga ginlatiran sang madabong nga talunan nga amó bilang ang parke.

—Ngàa nga indi naton sundon ang ginahimò sinang' maluya nga salingsing nga punô sing mga bulak kag mga bukol!— Hambal sang pilosopo nga nagtudlo sa isá ka matahúm nga rosal.— Nagahuyóp ang hangin, ginauyóg siá, kag siá nagahiláy nga daw tagùon niya ang malahalon niya nga lulan. Kon ang salingsing mag-unay nga tadlong, mabali, taktakón sang hangin ang iya mga bulak kag ang mga bukol indì na magpamuskag. Ang hangin malabay kag ang salingsing mabalik sa pagtadlong, nga may bugál sa iya babandi. Sin-o ang makasubong nga siá magluhód sa atubangan sang iya kinahanglan? Sa unhan, tan-awón mo ina'ng daku nga kupang nga nagahulag nga daw harìanon sang iya bugalón nga mga dahon diín magapugad ang ágila. Dinalá ko inâ halín sa talunan nga isá ka maluya nga tanúm, sa mga lipák nga kawayan sinakdag ko ang iya salingsing sa sulód sang binulan. Kon abi kinuhà ko siá nga daků na kag punô sing kabuhi, masaligan nga diri walâ siá mabuhi: ang hangin nagtay-og sa iya sa wala pa ang iya mga gamót makapangalig-on sa dutà, sa walâ pa magtig-a iní sa iya palibot kag makahatag sa iya sing nagkaigò nga pagkàon sa iya kadakô kag kataas. Subong man siní nga matapos ka, tanúm nga ginsaylo gikan sa Europa sa sini nga batuhón nga dutà, kon indi ka makakità sing bulig kag kon indì ka magpakadiutay. Ikáw, yarà sa malain nga mga kahimtangan, nga isa lamang, mataas: ang duta matay-og, ang langit matunda sang bagyo kag ang utbong sang kakahuyan sang imo panimaláy napamatud-an na nga nagaagda sang linti. Indì kay kaisog, kundì katalaw ang magpakigsumpong nga isá lamang batok sa tanán nga nagaluntad; walá sing nagapakalain sa sakayanon nga mapalipód sa isá ka dulongkàan sa nahauná nga paghuyóp sang unós. Ang magdukô sa pag-agi sang bala indi kay katalaw; ang malain amó ang magpakigsumpong nga mapukan kag indi na makabangon liwát.

—Kag mapatubás ayhan iní nga pag-antos sing mga bunga nga akon ginapaabót? — Pamangkot ni Ibarra.— Mapati ayhan sa