anák! Tan-awón mo nga ipadakóp niya ang kailó nga timoníl
nga humulog sa tubig sa paghatag..
Indi niya mahingapos ang inoghambal. Sa likòan sang plasa diín ang isa ka bulág nag-amba sa lanton sang gitara sang paghigugmaanay sang mga isda, nagpakita ang isá ka talan-awon nga pinasahî.
Isa yadto ka tawo nga natabunan sang isá ka malapad nga sadók nga mga lukáy sang lubí kag nagpanapót sing makaluluoy. Ang iya panapot isá ka prak, nga tinukapan kag masangkad nga sarwal, subong sang ila sang mga insik, nga rabót sa madamò nga bahin. Rubanít nga mga sandalyas ang hapin sang iya mga tiíl. Ang iya nawóng bug-os nga nalandungán sang iya sadók, apang gikan sa sini nga kasagil-um naggwâ sa tión kag tión ang duhá ka silak, nga sa makadali madulà man. Mataas siá kag sa iya mga panghulag mapatihan nga siá isá ka pamatan-on. Binutang niya. ang isá ka alát sa dutà, kag nagpalayô sang ulihe nga nagmitlang sang makatilingala kag indi mahangpan nga mga tinagâ; naunáy nga nagtindog, nga nahilway, bilang abi nga siá kag ang madamò nga tawo naghisugot nga mag-antaray. Hantì, nagpalalapít ang pilá ka babae sa iya alát, nagbulotáng sing mga bungang kahoy. isdà, bugás kag ibán pá. Sang walâ na sing isá nga nagpalapít. gumwâ gikan sa amó nga mga kadulóm ang ibán nga mga tingog nga labí kamingaw apang indì makaalawà, nga ayhan amó man ang iya pagpasalamat; kinuhà niya ang iya alát kag lumakát sa pagsulit sang amó man nga buhat sa ibán nga duóg.
Si María Clara bumatyag nga may butáng nga mahanabò didto kag namangkot nga punô sing kabalaka nahanungód sa amó nga makatilingala nga tawo.
—Isá siá ka arùón, sabát ni Iday. —Mga apat na ka tuig nga nag-antos siá sa amó nga balatian; ang ibán nagsilíng, sa iya pagatipán sang iya ilóy, ang ibán nagsilíng man nga tungod sa iya pagpuyô sa mabasâ nga bilanggòan. Nagapuyô siá didto sa umá. malapít na sa patyo sang mga insik;2 walâ pagpakigsugilanon bi- sán kay sin-o, ang tanan nagapalalayo sa iya sa kahadlok nga ma-
_____________________
(2) Patyo sang mga insik— Sadto, ang mga insik kag mga protestante, tungod nga indi sila mga sakop sang pagtuluohan nga katoliko, ang tagsa nila ka patyo nahamtang sa duóg nga indi ginbilang nga balaan. Sa Manila ang ila sang mga insik yara sa La Lome, ang ila sang mga ingles didto sa luyó sang dalan pakadto sa San Pedro Makati. Amó man ini ang nagkahanabo sa mga puód. Apang sa karón ini nga pagpanuhaytohay wala na nagaluntad sa ulosiudad sang Filipinas sang mapahamtang ang Cementerio del Norte. nga ginapatuhoy sa tanan nga wala sing pili kag pinilian sa maskin anó nga pagtuluohan ang napasakupan sang namatay.
