Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/283

This page has been proofread.


267
ANG WALI


butang nga indi mahangpan, sunô sa ginsilíng sang isá, hantì ihambal nakon nga ini nga daku nga santos isá lamang ka aháw nga soldado, isa ka bakero sa aton gamhanan kaayo ng kumboyahan, nga kutob sa langit nagagahúm sa aton langitnon nga P. S. Francisco, nga sa amó may dungóg akó sa pagpasakop bilang kabo ukón sarhento sa kalùoy sang Diwa."

Ang wala'y tinun-an nga mga indyo nga ginahambal sang tinugyanán nga manunolat walâ sing nabunít sa amó nga bahin sang pamulongpulong lwás sang mga tinagâ nga guwardya sibil, tulisán, S. Diego kag S. Francisco. Gintulok nila ang malain nga nawóng nga ginpakità sang alpéres, ang daw may kaakig nga pangompas sang mangwawali kag ginhangóp nila nga naakig siá sa alpéres kay walâ niya paglagsa ang mga tulisán. Sanday S. Diego kag S. Francisco amó ang magatatap sinâ, kag maayo gid, nga ginpamatud-an sang isá ka dinuagán nga yarà sa kombento sa Manila, diín si S. Francisco sa iya lamang kordon nakapugóng sang pagsalakay sang mga insik2 sadto'ng nahauná nga mga adlaw sang pagsapó sang Filipinas. Hantì ang mga tumoluo nagbatyag sing indi lamang diutay nga kalipay, nagpasalamat silá sa Diwa sini nga bulig, nga walâ sila pagduhadoha nga kon wala na ang mga tulisán, bungkagón man ni S. Francisco ang mga gwardya sibil. Hantì labí nga namatì silá sing maayo kay P. Dámaso nga nagpadayon!

"Labing' Mataas nga ginùo: Ang dalagkò nga mga butang, dalagkò man gihapon nga mga butang bisán pa sa luyó sang mga magagmay, kag ang mga magagmay, magagmáy man gihapon bisán sa luyó sang dalagkò. Amó iní ang ginasilíng sang Maragtas, apang tungód ang maragtas nagaigò sing makaisá sa lansang kag isá ka gatós sa sapatos sang kabayo, sanglit butáng nga hinimò sang mga tawo, kag ang mga tawo nagasayóp: errare est ho-


_______________________

(2) Si San Francisco... nakapugóng sang pagsalakay sang mga isik — Ginasugid nga sang buót salakayon sang mga insik ang Manila ang patron nga santos nakita sa mga dingding sa siudad nga nagauyat sang nagabaga nga espada sa pag-apin sang siudad Nahanabo ini sang 1703 (?) nga gikan sa sina nga hitabo ang ngalan sang "Langitnon nga Tagbantay sang Manila" ginhatag kay San Francisco. Apang ginasugid man nga ini nga milagro indi matuod kay bisán sanday Fr. Gaspar de San Agustin kag Fr. Diego Aduarte, sa ila tagsa ka maragtas nga sinulát wala gid magsambit sing maskin ano sini nga milagro.

(3) Ang maragtas nagaigo sing makaisá sa lansang kag isá ka gatós sa sapatos sang kabayo Palahidlahid sa mga palawakal kag kapin pa sini sa wala nagakaiga.