Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/295

This page has been proofread.


279
ANG INOGBATAK


nga kalalat-an, mahulog sa kalaglagan, sa mga kusóg sang kinaugali, sa makahalalit nga kamót sang tawo, kag sa ibabaw sang mga gubâ manubò ang lumot; sa ulihe kon sang panahón dulàon ang lumot kag ang mga gubâ kag laptahón ang ila abú sa hangin, nga panason sa mga pamihák sang maragtas ang ila handumanan subong man sang mga nagpatindog, nga sa madugay na nga panahón nadulà sa panumdoman sang katawohan; ayhan, kon ang mga kabikahan nga natabunan na sang mga inanib sang dutà nalubóng na ukón nagkaladulà, lamang sa isá ka hinali ang piko sang isá ka mandudolang nga mapagwâ sa buhi nga bató sang kiráb, saráng makakalkal sa dughan sang bató sang katanhagaan kag sang mga butang nga tinagò. Ayhan ang mga mangin-alamon sang pungsod nga nagapuluyô sa sini nga mga kapupod-an magapalangabudlay, katulad sang pagpangabudlay sang mga ehiptólogo karón kaupod sa mga salin sang isá ka dalagangan nga kaliwatan nga nagapalibóg sang kaulihìan kag walâ makamutík magatunton sa iya ang malawig nga kagab-ihon. Ayhan ang isá ka maalam nga propesor mahambal sa iya mga gintuton-an sing limá ukón pitó ka tuig sa isa ka pulong nga ginahambal sang tanan nga katawohan: "Mga ginùo! Tun-i kag usisàa ninyo sing maayo ang mga butang nga inyo makità sa idalum sang aton dutà, kon malubád ang pilá ka hagyù kag ang pilá ka tinagâ, saráng naton sa walâ sing maskin anó nga pangalag-ag mahangóp nga ang amó nga mga butang natuhoy sa panuigon nga sinapat sang tawo, sa dinag-on sang kadudolman nga sa masamí gintawag naton nga indi halos mapatihan. Sa kamatùoran mga Ginùo; agúd may malapitlapit kamó nga paghangóp sang kaawatan sang aton mga nagliligad, tuman na nga isiling ko sa inyo, nga ang mga nagpangabuhi dirí indi lamang nga nagkilala pa sang mga hari, kundi agud malubád ang mga palaligban sang ila pangulohán sa sulód makadto pa silá didto sa isá ka utbong sang kalibutan, katulad abi sang isiling naton nga, ang isá ka lawas agúd makahulag kinahanglan pa nga magpamangkot sa ulo nga yadto sa pihák nga bahin sang kalibutan, ayhan sa mga duóg nga karón ginatago sang mga balód. Ining' indì mapatihan nga kahimtangan nga daw indì mahanabò sa inyo pag-isip, amó gid man kon talupangdon naton ang mga nagkahanabò sa amó nga mga tawo, nga halos ko matawag nga mga tawhanon! Sadto nga mga tinumandok nga panahón, iní nga mga tawo may tuhoy pa (ukón daw amó ang ila ginpatihan) nga kaangtanan sa Tagtuga, kay may mga parí silá nga naghalín sa